Nowy gigantyczny program mieszkaniowy. Niebywały rozmach, obejmie miliony osób
Nazywa się „Cztery ściany”. Dzięki Bogu nie będzie polegał na dopłatach do kredytów hipotecznych. Może dlatego, że nie wymyślili go polscy politycy, ale Komisja Europejska.
Tak - ten program ma być ogólnoeuropejski i jest dopiero w planach, dlatego nie słyszeliście o nim jeszcze ani słowa. Ale to może być potężny gamechenager na rynku mieszkaniowym, z którym cała Europa ma przecież problem, a nie tylko, my Polacy.
400 mld euro na dostępne mieszkania
Napisałam „potężny”, bo w grze jest 400 mld euro, które miałyby zostać uruchomione do 2029 r. Dla porównania, w tym roku w Polsce została przyjęta ustawa, która kieruje 45 mld zł na budownictwo społeczne do 2030 r. To jakieś 10 mld euro, czyli 1/40 tego, co chciałaby na mieszkalnictwo wydawać Europa. A przypominam, że ludność Polski to nieco poniżej 1/10 ludności UE.
Do rzeczy. Na co te miliardy euro?
Komisja Europejska chce uruchomić wielki program budowy mieszkań komunalnych, ale i renowacji istniejących już zasobów, które jednak nie nadają się do mieszkania. Pieniądze mają być dostępne dla krajów w formule projektowej i z uwzględnieniem potrzeb mieszkaniowych w poszczególnych regionach europy.
Ba! Ma powstać specjalna interaktywna mapa, pokazująca dostępne zasoby mieszkaniowe w poszczególnych krajach.
To po pierwsze.
Czytaj więcej o nieruchomościach:
Gwarancja zamiast kaucji za mieszkanie
Po drugie, KE chciałaby pomóc osobom, które na rynku mieszkaniowym mają wyjątkowo trudno, należą do grup defaworyzowanych, w tym również młodym, studentom i stażystom, eliminując konieczność wpłaty kaucji za mieszkanie przy najmie długoterminowym, albo choć jej ograniczenie. Pilotażowo zamiast kaucji ma zostać wprowadzony program gwarancji - państwowych zapewne.
Po trzecie, najem krótkoterminowy może zostać wzięty na jeszcze krótszą smycz, a szczególnej uwadze będą podlegać miejscowości turystyczne.
Z trochę mniejszych błyskotek z perspektywy zwykłego Kowalskiego zmiany mają prowadzić też ograniczenia formalności administracyjnych dotyczących budownictwa mieszkaniowego czy poprawę efektywności energetycznej i obniżenie kosztów eksploatacji mieszkań oraz wpieranie innowacji w budownictwie.
Historyczny szczyt mieszkaniowy
Ale wiecie, co w tym jest naprawdę najciekawsze? Szczegóły tych działań mają się dopiero klarować podczas unijnego szczytu mieszkaniowego, który odbędzie się w 2026 r. I musicie zdać sobie sprawę, że będzie to pierwszy w historii unijny szczyt poświęcony wyłącznie mieszkalnictwu.
A to znaczy, że Europa się budzi i nadaje temu wysoki priorytet. Nic dziwnego, z danych KE wynika, że obecnie w Europie buduje się 1,6 mln domów i mieszkań rocznie, a żeby zaspokoić potrzeby mieszkaniowe ludzi, należało by budować o 650 tys. więcej.
Przyznano wprost, że niedobór mieszkań i ich rosnące koszty są już poważnym problemem społecznym w większości krajów UE. Tylko od 2013 r. ceny mieszkań w UE wzrosły o 60 proc., koszty najmu o 20 proc., podczas gdy mieszkania socjalne stanowią jedynie 6–7 proc. zasobów mieszkaniowych w UE.
Powiecie, że przecież w tym czasie Europejczykom też rosły pensje, więc w czym problem? W tym, że nie rosły one tak szybko jak w Polsce.
Na przykład w bogatych, jak ciągle nam się zdaje, Niemczech 1,5 miliona gospodarstw domowych wydaje na czynsz ponad połowę swoich dochodów - jak informował niedawno Instytut ifo.
I owszem, niemieckie regulacje dotyczące czynszów stabilizują ich wysokość, przez co w metropoliach co stawki najmu w istniejących umowach zwiększyły się od 2023 r. jedynie o 19 proc., ale w nowych umowach aż o 75 proc.
Efekt? Ludzie boja się zmieniać mieszkania, przez co mieszkają w nieadekwatnych już na tym etapie życia lokalach, nie są skłonni do zmiany miejsca pracy, więc malejąca mobilność zawodowa źle wpływa na całą gospodarkę. No jest kłopot.
