I dobrze wam tak. Kumple burmistrza nie dostaną 100 metrów w centrum
Rząd chce wprowadzić obowiązkową weryfikację dochodów wszystkich najemców mieszkań
komunalnych. Zmiany mają sprawić, że lokale trafią do osób naprawdę potrzebujących wsparcia, a gminy będą mogły lepiej zarządzać dodatkami i dziedziczeniem mieszkań.
Szykowane przez rząd zmiany dotkną zarówno przyszłych, jak i obecnych najemców mieszkań komunalnych. Jak tłumaczy ministerstwo Finansów i Gospodarki przepisy mają sprawić, że gminy będą lepiej zarządzać lokalami komunalnymi, a te trafią do najbardziej potrzebujących. Resort chce też skończyć z niejasnościami w interpretacji przepisów.
Weryfikacja dochodów, czyli równe zasady dla wszystkich najemców
Przede wszystkim miasta dostaną większe uprawnienia do tego, by weryfikować sytuację dochodową i majątkową osób ubiegających się o zawarcie umowy najmu lokalu. Ponadto chętni na mieszkania oraz dotychczasowi najemcy będą musieli składać oświadczenia o nieposiadaniu tytułu prawnego do innego lokalu albo domu rodzinnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości.
Dzisiaj urzędnicy mogą weryfikować, czy najemca lokalu komunalnego spełnia wymogi dochodowe, ale wyłącznie w odniesieniu do umów najmu zawartych od 21 kwietnia 2019 r. Najemcy, którzy wcześniej podpisali kontrakt nie podlegają weryfikacji dochodowej. Teraz wszyscy mają być traktowani w jednakowy sposób. A jeśli podczas weryfikacji dochodów okaże się, że zarobki najemcy wzrosły, wzrośnie też czynsz, choć nowe przepisy zakładają, że dolna i góra granica wysokości czynszu zostanie "dookreślona".
Czytaj więcej o nieruchomościach:
Rząd chce zapisać, że częstotliwości przeprowadzania weryfikacji dochodowej najemców komunalnych musi się odbywać nie rzadziej niż co 5 lat. Dziś przepisy mówią o tym, że można to robić „nie częściej niż raz na 2,5 roku”.
Weryfikacja dochodów wszystkich najemców to powrót do propozycji o której dyskutowano już kilka lat temu – przypomina Hanna Milewska-Wilk, ekspertka ds. mieszkalnictwa w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów, socjolożka i mediatorka. - Organizacje lokatorskie podnosiły wtedy, że to zmiana warunków najmu i ostatecznie weryfikację wprowadzono tylko dla nowych umów.
Ekspertka uważa, że jako społeczeństwo dojrzeliśmy już do tych zmian, bo nagłośniono sporo przypadków, gdzie z mieszkań komunalnych korzystały osoby, które nie potrzebują wsparcia mieszkaniowego, a którym lokal przysługiwał od lat i z innych względów.
Dotyczyło to na przykład posłów i osób sprawujących wysoko wynagradzane stanowiska publiczne jak np. sędzia. W debacie publicznej uznaliśmy, że w takich przypadkach gmina nie musi dotrzymywać umowy najmu albo przynajmniej może zmienić jej warunki – mówi Hanna Milewska-Wilk.
Dziedziczenie i dodatki mieszkaniowe pod kontrolą urzędników
To nie koniec zmian. Nie będzie już taryfy ulgowej dla tych, tym którzy zakłamują rzeczywistość. Nowe zasady przyznania dodatku mieszkaniowego, zakładają, że jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego urzędnicy ustalą, że faktyczna liczba osób wspólnie stale zamieszkujących z wnioskodawcą jest mniejsza niż wykazana w deklaracji dołączanej do wniosku – będą mogli odmówić przyznania dodatku.
W praktyce zdarzają się jednak przypadki odwrotne, gdy liczba członków gospodarstwa domowego jest zaniżana przez wnioskodawców - celowo pomijane są osoby, których dochody są na tyle wysokie, że spowodowałoby przekroczenie progu dochodowego i odmowę przyznania dodatku. Aktualnie brak przepisu umożliwiającego organowi wydanie decyzji odmawiającej przyznania dodatku mieszkaniowego w takim przypadku – wyjaśnia resort.
Kolejnym problemem do rozwiązania jest dziedziczenie. Dzisiaj po śmierci najemcy lokale komunalne nie wracają do gminnego zasobu mieszkaniowego, co powoduje, że gmina jako właściciel nie ma możliwości dysponowania lokalami „dziedziczonymi” przez najemców. I to nawet jeśli osoby, które pozostają w mieszkaniu mają wysokie dochody. Nie potrzeba do tego zawierać nowej umowy.
Teraz po śmierci najemcy zawarcie nowej umowy - aby zatrzymać mieszkanie - będzie koniecznością. Taką możliwość będzie miał małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Jeśli dochód będzie wyższy niż ustalone kryteria, wtedy stawka czynszu wzrośnie.
Załóżmy, że ktoś mieszka z seniorem na którego jest umowa najmu lokalu komunalnego. Po śmierci tego seniora gmina nie miała podstaw, żeby prosić domowników o weryfikację dochodów, ani nawet tego, czy dane osoby mają już własne mieszkanie. Wynikało to ze starych zaszłości, kiedy najem komunalny miał być bardzo stabilny i nie było sensu sprawdzać statusu małżonka zmarłego czy dzieci. Coraz częściej gminy dostrzegają jednak, że utrzymywanie mieszkań komunalnych pochłania wiele pieniędzy z budżetu, nic dziwnego, że chcą pilnować do kogo pomoc jest skierowana - mówi Hanna Milewska-Wilk.
Ekspertka zaznacza, że czynsze z komunalnego najmu powinny pokrywać bieżące koszty utrzymania zasobu komunalnego, jak wymiana drzwi, drobne remonty.
Dziś gminy nawet tutaj mają spory problem, bo do utrzymania trzeba dopłacać. Czynsze komunalne przez wiele lat nie były podwyższane, a koszty utrzymania jak wywóz śmieci, czy koszty remontów, rosną. Dzięki weryfikacji dochodów i możliwości podniesienia czynszów osoby, które będą miały wyższe zarobki zapłacą więcej, a osoby, które będą potrzebowały wsparcia - będą mogły je otrzymać.
