Budowa elektrowni jądrowej w Polsce. Kto na tym zarobi?
Budowa pierwszej w kraju elektrowni jądrowej to nie tylko szansa na zrewolucjonizowanie naszego miksu energetycznego. To również niepowtarzalna okazja dla wielu firm. Analitycy z Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) w swoim raporcie szacują local content całego przedsięwzięcia na ok. 40 proc. Z kolei badanie Baker McKenzie i Polityki Insight ocenia, na ile jesteśmy gotowi do realizacji tego historycznego projektu.
Na potrzeby tego raportu PIE przebadał ponad 100 polskich przedsiębiorstw, w tym były to firmy z sektora budowlanego (30 proc.), inżynieryjno-budowlanego (28 proc.) i maszynowego (22 proc.). Większość z nich posiada doświadczenie w dużych projektach infrastrukturalnych, z czego prawie połowa (45 proc.) pracowała przy budowie elektrowni gazowych lub węglowych, a niemal jedna trzecia (29 proc.) ma doświadczenia w energetyce jądrowej. A aż trzy czwarte tych firm posiada doświadczenie w realizacji przynajmniej jednego projektu z szeroko pojętej branży energetycznej.
Dzięki temu krajowe przedsiębiorstwa będą mogły rozwijać swoje kompetencje, zwiększać konkurencyjność i włączyć się do światowych łańcuchów dostaw dla sektora jądrowego - przekonuje Michał Kopertowski, dyrektor Pionu Zakupów Polskich Elektrowni Jądrowych (PEJ).
Polska elektrownia jądrowa z local content
PIE identyfikuje cztery główne grupy przedsiębiorstw zainteresowanych udziałem w budowie pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. To lokalni obserwatorzy (mikro i małe przedsiębiorstwa bez doświadczenia w branży jądrowej), uśpieni giganci (średnie i duże firmy bez doświadczenia w sektorze jądrowym), nowi profesjonaliści (mikro i małe przedsiębiorstwa uczestniczące w globalnym jądrowym łańcuchu dostaw) oraz rynkowi liderzy (średnie i duże firmy ze znacznym, zagranicznym doświadczeniem w projektach jądrowych).
Każda z tych grup to inne wyzwania - przyznaje dr Kamil Lipiński, kierownik zespołu klimatu i energii PIE.
Więcej o elektrowni jądrowej przeczytasz na Spider’s Web:
„Lokalni obserwatorzy” odczuwają braki kompetencyjne, niewystarczające środki finansowe i najczęściej czują się niedoinformowani. „Uśpieni giganci” obawiają się za to zaangażowania w trudny projekt, wskazując na wysokie wymagania. Potrzebują mobilizacji i ewaluacji. Z kolei „nowi profesjonaliści” wskazują na niską świadomość polskich firm odnośnie specyfiki zleceń dla sektora jądrowego, co może wpływać na brak wystarczających zasobów i spełnienia wymagań jakościowych. „Rynkowi liderzy” zaś wskazują, że wyzwaniem dla wysokiego udziału local content w budowie elektrowni jądrowej w Polsce może być konkurencja ze strony projektów jądrowych realizowanych za granicą, które generować będą zlecenia dla polskich firm.
Firmy wskazywały również na potrzebę intensyfikacji działań edukacyjnych dotyczących inwestycji. Niestety, często to najmniej doświadczone w energetyce jądrowej przedsiębiorstwa czują się przygotowane, a weterani branży wiedzą, że to trudny projekt i wiele jeszcze przed nimi - wskazuje dr Adam Juszczak, starszy doradca w zespole klimatu i energii PIE.
Bez faworyzowania ze względu na kraj pochodzenia
Krajowi przedsiębiorcy oceniają, że poziom local content przy okazji budowy polskiej elektrowni jądrowej może wynieść ok. 40 proc. Jak można ten udział jeszcze podnieść? PIE zwraca uwagę, że zarówno prawo międzynarodowe, jak i to unijne wykluczają możliwości wpisania do umów z wykonawcą i dostawcą zapisów faworyzujących firmy ze względu na kraj pochodzenia. Problemem może być też brak wsparcia finansowego, czy luka kompetencyjna.
Oczekiwane są finansowania preferencyjne, zwłaszcza wśród firm, dla których kontrakty przy budowie elektrowni jądrowej mogą wykraczać ponad realizowaną dotąd skalę działalności - przyznaje Marcin Terebelski, dyrektor programu rozwój przemysłu w Banku Gospodarstwa Krajowego.
Wyzwań więc - w związku z zabezpieczaniem polskich firm przy budowy elektrowni jądrowej w Polsce - jest całkiem sporo. Dlatego PIE rekomenduje m.in. utworzenie podmiotu reprezentującego polskich przedsiębiorców planujących udział w łańcuchach dostaw projektów jądrowych za granicą, poprawienie rozpoznawalności programów wsparcia polskich przedsiębiorców w ramach sektora jądrowego, podniesienie bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa przedsiębiorstw, czy też zbieranie kompetencji lokalnych, regionalnych i krajowych podmiotów oraz innych działań w ramach edukowania rynku.
Polska w ponad połowie gotowa na budowę atomowej mocowni
Tymczasem ze wspólnego raportu kancelarii Baker McKenzie i Polityki Insight „Energetyka jądrowa w Polsce” wynika, że nasz kraj jest już w ok. 58 proc. gotowy do rozpoczęcia budowy elektrowni jądrowej w Choczewie. Polskę ma cechować wysoki poziom gotowości regulacyjnej, a także zgoda polityczna wpisująca atom w strategię energetyczną.
Projekty jądrowe w Polsce mają duże poparcie społeczne. Konieczne są jednak działania polegające na monitorowaniu jego rozkładu oraz umiejętnym zarządzaniu emocjami społecznymi - czytamy w tym raporcie.
Przypomnijmy: budowa pierwszej w kraju elektrowni jądrowej ma ruszyć w 2028 r. Oddanie do komercyjnej eksploatacji pierwszego reaktora EJ1 ma nastąpić w 2036 r., a kolejnych w latach 2037 i 2038.
Wyzwaniem będzie optymalne skoordynowanie budowy infrastruktury towarzyszącej z postępami w przygotowaniach do budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej – tym większym, że każda z tych inwestycji stanowi skomplikowane, czasochłonne i kosztowne przedsięwzięcie, a w ich realizację zaangażowanych jest wielu interesariuszy na szczeblu centralnym i lokalnym - przekonuje Klaudia Cholewa z Baker McKenzie.
