Wywłaszczenie pod drogę. NSA rozstrzygnął wątpliwości ws. wyceny
Czy wycena nieruchomości wywłaszczonej pod drogę powinna uwzględniać „zasadę korzyści”? NSA rozstrzygnął tę kwestię w uchwale, wskazując korzystne dla obywateli stanowisko. Sprawdź, co oznacza to w praktyce dla właścicieli gruntów.
W uzasadnieniu wniosku prezes NSA zwrócił uwagę, że istnieje rozbieżność dotycząca zasad określania wartości nieruchomości przejmowanych pod drogi publiczne na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod drogę publiczną. Różnice dotyczą tego, czy odszkodowanie w takim wypadku powinno nastąpić na zasadach określonych w uchylonym później rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z 23 września 2023 r. w sprawie wyceny nieruchomości przed zmianą stanu prawnego - czy też uwzględniać zasadę korzyści określoną w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Wywłaszczenie pod drogę. Sąd rozwiał wątpliwości dot. zasady korzyści
Po stronie obywateli stanął m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, który zgłosił udział w postępowaniu i wniósł o podjęcie uchwały o tym, że ustalenie wartości nieruchomości wywłaszczonej lub przejętej z mocy prawa na podstawie specustawy, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, powinno uwzględniać zasadę korzyści.
Czytaj więcej o pieniądzach:
Według tej zasady grunty rolne lub leśne przejmowane pod budowę drogi powinny mieć wartość zgodną z jej nowym przeznaczeniem (w tym wypadku wartość powinna być taka jak w przypadku gruntów drogowych).
Koniec końców także sąd stanął po stronie wywłaszczanych. W uchwale uznał, że ustawowa zasada korzyści stanowi o konieczności przyjęcia, jako podstawy wyliczenia odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, korzystniejszego dla podmiotu wywłaszczanego przeznaczenia tej nieruchomości „ze względu na zwiększenie jej wartości jako pochodnej inwestycyjnej atrakcyjności wynikającej z celu wywłaszczenia”.
I dodał, że stosowanie zasady korzyści realizuje w większym stopniu konstytucyjny standard ochrony prawa własności i związanego z nim prawa do słusznego odszkodowania.
Sąd zastrzegł jednak, że podjęta uchwała dotyczy sytuacji, w której drogowy cel przeznaczenia nieruchomości wywłaszczonej zwiększa jej wartość. Nie obejmuje więc sytuacji, gdy drogowy cel wywłaszczenia nieruchomości nie zwiększa jej wartości albo gdy na rynku obrotu nieruchomościami nie ma nieruchomości o przeznaczeniu drogowym. W takim przypadku wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według aktualnego sposobu jej użytkowania.
