Kraków numerem jeden w Europie. Co za wstyd
Zima nie odpuszcza i trzeba dalej grzać, nie ma innego wyjścia. W ruch ponownie poszły węglowe kopciuchy i smog znowu w weekend dusił pół kraju. A od nowego tygodnia nasz kraj pod względem zanieczyszczenia powietrza, tak w Europie, jak i na całym świecie rozsławia Kraków, pierwszy w Polsce z antysmogowymi regulacjami, których najwyraźniej dzisiaj już prawie nikt nie przestrzega.
Jeszcze dwa tygodnie musimy czekać na uruchomienie naboru wniosków w programie Czyste Powietrze. Tymczasem smog w Polsce ma się znakomicie i dusi nas wszystkich na potęgę. Jak wykazywał 17 marca rano ranking od wywodzącej się ze Szwajcarii międzynarodowej firmy IQAir, zdecydowanie najbrudniejszym miastem pod tym względem w naszym kraju był Kraków. Stolica Małopolski zajmowała bardzo wysokie, bo 11. miejsce na świecie pod względem zanieczyszczenia powietrza. W samej Europie zaś Kraków nie miał sobie równych. Kolejny reprezentant Starego Kontynentu w tym zestawieniu - Sarajewo (Bośnia i Hercegowina) plasował się dopiero na 41. miejscu. Europejskie podium smogowe zamykał Kijów, zajmujący 45. miejsce.
Stężenie PM2.5 jest obecnie 7,3 razy rocznych wytycznych WHO - tak jakość powietrza w Krakowie komentuje serwis IQAir.
Kraków na czele tej tabeli występuje dosyć regularnie. Trudno się dziwić skoro, jak wykazuje to Krakowski Alarm Smogowy, tempo wymiany kotłów węglowych w krakowskim obwarzanku spadło do poziomu sprzed siedmiu lat.
To zapaść. Mogę tylko współczuć mieszkańcom gmin, w których ciągle występują wysokie stężenia zanieczyszczeń. Widzimy, że egzekwowanie przepisów wynikających z uchwały antysmogowej przestało być priorytetem dla władz wielu gmin. Brak zdecydowanej postawy z ich strony sprawia, że mieszkańcy nie czują presji do wymiany kopciuchów i niestety łamią prawo, bez obawy o konsekwencje - komentuje Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego.
Smog w Polsce, czyli normy przekroczone nawet o 2000 proc.
Chociaż w pierwszych dniach marca, ze względu na słoneczną aurę, można było wierzyć w rychłe nadejście wiosny i tym samym stały wzrost temperatury, co wymagałoby znacznie rzadszego używania węglowych kopciuchów i karmienia w ten sposób trującego smogu, to obecnie jest jasne, że tegoroczna zima jeszcze nie powiedziała jednak ostatniego słowa. I niestety widać to też po czujkach smogowych, które znowu w miony weekend w wielu miejscach kraju rozgrzały się do czerwoności. I to jak Polska długa i szeroka.
Więcej o smogu przeczytasz na Spider’s Web:
To tylko dane z ostatniego weekendu. W sobotę, 15 marca, w Sulęcinie (woj. lubuskie) normy dla pyłów zawieszonych PM10 przekroczone były o aż 2146 proc. (966 µg/m sześc.), a te dla pyłów PM2.5 - o 65 proc. (65 µg/m sześc.). Tego samego dnia w Tomaszowie Mazowieckim (woj. łódzkie) normy dla PM2.5 przekroczone były o 1330 proc. (200 µg/m sześc.), a te dla PM10 - o 539 proc. (243 µg/m sześc.).
Z kolei w Lipnie (woj. kujawsko-pomorskie) było 1210 proc. (182 µg/m sześc.) dla norm dotyczących pyłów PM2.5 i 545 proc. (245 µg/m sześc.) dla pyłów PM10. W Bieżuniu (woj. mazowieckie) normy jakości powietrza dla PM2.5 były przekroczone o 1108 proc. (167 µg/m sześc.), a te dla PM10 - o 608 proc. (274 µg/m sześc.). I jeszcze jeden przykład: Lidzbark (woj. warmińsko-mazurskie) miał 1243 proc. (187 µg/m sześc.) dla pyłów PM2.5 i 486 proc. (219 µg/m sześc.) dla PM10.
Ranking gmin w Czystym Powietrzu, czyli Śląsk w odwrocie
Jak zaś wykazuje Polski Alarm Smogowy (PAS) w 2024 r. to gminy z województwa mazowieckiego przewodziły w zestawieniu tych najbardziej aktywnych w programie Czyste Powietrze. W pierwszej setce aż 29 gmin jest z tego regionu. Jak tłumaczy PAS: o pozycji w rankingu decyduje wskaźnik, którego wartość wyznacza liczba wniosków złożonych z terenu danej gminy na 1000 budynków jednorodzinnych. Liderem okazał się Lutocin (woj. mazowieckie) z 225 złożonym wnioskami w ubiegłym roku. Wyprzedził Zawidz (woj. mazowieckie, 280 wniosków) oraz Potworów (woj. mazowieckie, 190 wniosków). W pierwszej dziesiątce nie ma za to ani jednego reprezentanta woj. śląskiego, które tradycyjnie ma największy kłopot z jakością powietrza. Najwyżej sklasyfikowana, dopiero na 15. miejscu, jest Istebna.
O ile w roku 2022 w pierwszej setce najaktywniejszych polskich samorządów znajdowało się aż 25 gmin z woj. śląskiego, liczba ta spadła do sześciu w 2023 i zaledwie czterech w 2024 roku. Tym samym województwo śląskie w porównaniu do innych województw spadło z pierwszego miejsca aż na siódmą pozycję - wskazuje PAS.
