Rozszerzona odpowiedzialność producenta. Opakowania pod lupą
Opłaty za śmieci rosną, a płacą mieszkańcy i firmy. A gdyby koszty ponosili producenci opakowań? ROP miało działać w Polsce od 2023 r., ale wciąż nie zostało wdrożone. Dlaczego?
Czym jest rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP)?
Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) zakłada przerzucenie kosztów związanych z gospodarowaniem odpadami na producentów. Obecnie ponoszą je mieszkańcy, którzy zobowiązani są nie tylko do segregacji odpadów, ale również dokonywania opłat za ich wywóz. Od 1 października 2025 roku będą musieli dodatkowo oddać opakowania do wyznaczonych punktów, aby odzyskać nałożoną na nie kaucję. Jeśli tego nie zrobią, pieniądze trafią nie do ich kieszeni, a będą zasilać system kaucyjny.
Wysokim kosztom miało zapobiec wprowadzenie rozszerzonej odpowiedzialności producenta – Polska miła na to czas do 2023 roku. A jednak w 2025 roku ROP nadal nie funkcjonuje.
Kogo dotyczy rozszerzona odpowiedzialność producenta?
Rozszerzona odpowiedzialność producenta dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców, którzy wprowadzają na rynek wyroby gotowe. Zgodnie z nią to właśnie producent ponosi odpowiedzialność za zakończenie cyklu życia produktu, a więc utylizację odpadów. Celem nie jest jednak obciążenie finansowe przedsiębiorców, a zachęcenie ich do poszukiwania mniej szkodliwych dla środowiska rozwiązań. Zgodnie z ROP powinni zrezygnować z opakowań, które zanieczyszczają środowisko.
Dlaczego ROP jest ważna dla konsumentów?
Wydaje się, że ROP dotyczy wyłącznie przedsiębiorców, a jednak ma ogromne znaczenie także dla konsumentów. Jeśli nie zostanie wprowadzona, zostaną oni obciążeni dodatkowymi kosztami wywozu odpadów. Przykładowo mieszkańcy Gdańska zapłacą ok. 3 zł więcej w skali miesiąca (od osoby). Zatem 4-osobowa rodzina poniesie koszty aż o 144 zł wyższe w skali roku. To sporo, mając na uwadze fakt, iż jesteśmy zobowiązani segregować odpady, a od 1 października będziemy też musieli oddawać do punktów zwrotu niektóre opakowania. Jeśli tego nie zrobimy, nie otrzymamy kaucji. I choć nie jest ona wysoka (0,5-1 zł), to w skali roku nieoddawanie butelek obarczone jest wydatkiem rzędu 180-200 zł. W sumie zapłacimy srogo ponad 300 zł więcej za gospodarowanie odpadami. Są to koszty, które zgodnie z ROP powinni ponosić producenci.
Więcej o rozszerzonej odpowiedzialności producentów przeczytasz na Bizblog.pl:
Kiedy w Polsce zostanie wprowadzona ROP?
Ministerstwo Klimatu i Ochrony Środowiska zapowiada włączenie ROP do wykazu prac rządowych. Oznacza to, że być może przepisy wejdą w życie jeszcze w tym roku. Eksperci i samorządowcy podkreślają, że ROP powinna zostać wdrożona jeszcze przed, a najpóźniej 1 października – gdy faktem stanie się istnienie systemu kaucyjnego. Natomiast wiceminister KiOŚ Anita Sowińska podkreśla, że zmiany zaczną obowiązywać dopiero w 2026 roku i będą wdrażane etapami. Pamiętajmy, że Polska ma obowiązek wprowadzić ROP. W przeciwnym razie musimy liczyć się z wysokimi karami, jakie może nałożyć na nas Unia Europejska.
Kto zapłaci za ROP?
Producenci nie popierają pomysłu wprowadzenia ROP, a opłaty, które zostaną na nich nałożone, określają mianem parapodatku. Zdaniem przedstawicieli marki napojowej koszty poniosą konsumenci, ponieważ ceny produktów wzrosną. Wyższych cen można się spodziewać lada moment ze względu na wydatki, jakie producenci muszą ponieść w związku z przystosowaniem działalności do systemu kaucyjnego. Zatem finalnie i tak przynajmniej część kosztów spadnie na konsumentów.
Samorządowcy uważają, że przedsiębiorcy muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za utylizację opakowań, jakie wprowadzają na rynek. Eksperci zwracają uwagę na inny aspekt, a mianowicie wyższe koszty, które mają skłonić zarówno producentów, jak i konsumentów do poszukiwania nowych, mniej szkodliwych dla środowiska naturalnego rozwiązań. Czy uda się osiągnąć spodziewane korzyści, czy też ROP będzie tylko dodatkowym obciążeniem dla portfela? Przekonamy się niebawem.
