ROP. Nowe obowiązki przedsiębiorców
System kaucyjny wchodzi w życie 1 października, ale przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta będą dopiero procedowane w sejmie. Oba rozwiązania nie są korzystne dla przedsiębiorców. Na czym będzie polegała odpowiedzialność za odpady opakowaniowe?
System kaucyjny a rozszerzona odpowiedzialność producenta
Klienci kupujący napoje w butelkach PET, puszkach aluminiowych i opakowaniach szklanych wielokrotnego użytku wiedzą już, że od 1 października będą musieli zwracać je w celu odzyskania wcześniej zapłaconej kaucji. Producenci natomiast zdają sobie sprawę z konieczności dostosowania systemów produkcyjnych do nowych wymogów. Nie wiedzą natomiast, co ich czeka, gdy w życie wejdą przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Obecnie w Polsce sprowadza się ona do systemu kaucyjnego, co zdaniem ekspertów jest fatalnym rozwiązaniem dla portfeli mieszkańców. ROP docelowo ma nakładać na producentów obowiązek zbiórki odpadów opakowaniowych, które wprowadzili na rynek. Ustawa ma być jednak gotowa dopiero w III kwartale br.
Co się zmieni dla przedsiębiorców?
Idea zarówno ROP, jak i systemu kaucyjnego jest jasna – ten, kto zaśmieca, albo zbierze odpady wprowadzone na rynek, albo poniesie koszty ich utylizacji. System kaucyjny ma pomóc przedsiębiorcom w tej zbiórce, a jeśli – mimo przystąpienia do niego – nie osiągną oczekiwanego poziomu zwrotu, nałożona zostanie na nich opłata produktowa. Jej pobieranie leży w gestii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który będzie też pomagał zebrać odpady z rynku. Dziś robią to organizacje odzysku opakowań, oczywiście za opłatą. Przedsiębiorcy krytykują ROP w obecnym kształcie ze względu na:
- przejęcie podstawowych obowiązków z zakresu odzyskiwania opakowań przez podmiot, który nie ma w tej kwestii doświadczenia,
- scentralizowany system parapodatkowy, który nakłada na nich nowe zobowiązania,
- ustalanie opłat rozporządzeniem, z góry,
- brak możliwości dostosowania rozwiązań do aktualnej sytuacji rynkowej.
Jak zauważa Piotr Mazurek, ekspert konfederacji Lewiatan ds. obiegu zamkniętego, ROP w takiej formule będzie nieefektywna i kosztowna. Jego zdaniem przedsiębiorcy zdają sobie sprawę z tego, że będą płacić więcej, ale chcą mieć wpływ na to, jak będzie wyglądał nowy system.
Więcej o ROP przeczytasz na Bizblog.pl:
Nowe obowiązki producentów w związku z ROP i systemem kaucyjnym
Rozszerzona odpowiedzialność producenta z dużym prawdopodobieństwem nie wejdzie w życie w tym roku. Natomiast od 1 października zacznie obowiązywać system kaucyjny, co jest już pewne. Zatem przedsiębiorcy w pierwszej kolejności powinni przygotować się do zmian, jakie czekają ich w związku z nową metodą odzyskiwania opakowań. Dotykają one systemów produkcji, pakowania i etykietowania.
Ponadto producenci, którzy nie osiągną minimalnego poziomu zbiórki odpadów, będą zobowiązani uiścić opłatę produktową. Dla tych, którzy nie przystąpią do systemu kaucyjnego, będzie ona liczona potrójnie. W 2025 roku stawka wynosi 0,1 zł dla każdego kilograma pozostawionych na rynku butelek PET, puszek aluminiowych i butelek szklanych. W 2026 roku będzie to 1 zł, a od roku 2027 – 5 zł.
Jak przygotować się do systemu kaucyjnego?
O ile nie wiemy jeszcze, w jakim kształcie wejdzie w życie ROP, o tyle pewne jest, jak będzie wyglądał system kaucyjny. Podstawowe obowiązki z nim związane dotyczą:
- zmiany etykiet,
- powołania własnego operatora DRS lub dołączenia do już istniejącego,
- przemodelowanie systemów teleinformatycznych,
- optymalizowanie kwoty opłaty producenckiej.
Producenci odczują skutki finansowe systemu kaucyjnego i ROP, zwłaszcza jeśli przepisy uniemożliwią im poszukiwanie efektywnych, optymalnych w danej sytuacji rozwiązań. Dziś jednak warto skupić się przede wszystkim na systemie kaucyjnym – do 1 października zostało niewiele czasu, zwłaszcza wobec tak wielu obowiązków. Kwestia ROP nadal pozostaje z boku, jednak wszystko wskazuje na to, że zamiast elastycznego podejścia, ponownie otrzymamy sztywną ustawę.
