Kaucja 2025. Kto musi się dostosować, kto zapłaci karę?
Producenci, importerzy i właściciele marek, którzy wypuszczają na rynek opakowania objęte systemem kaucyjnym, już teraz powinni przygotować się do nadchodzących zmian. Co się stanie, jeśli tego nie zrobią? Czy przystąpienie do systemu kaucyjnego jest obowiązkowe?
Czy system kaucyjny jest obowiązkowy?
Przystąpienie do systemu kaucyjnego nie jest obowiązkowe dla producentów. Podobnie jak dla klientów, którzy co prawdą będą zobowiązani uiszczać kaucję, ale nie będą musieli zwracać butelek do sklepu (w takim przypadku pieniądze zasilą system kaucyjny). Nieco inaczej wygląda to w przypadku sklepów, które siłą rzeczy staną się częścią nowej procedury. Te o powierzchni poniżej 200 mkw. mają obowiązek pobierać kaucję oraz ją wypłacać, a także przyjmować od klientów zwroty butelek szklanych. Natomiast sklepy o powierzchni powyżej 200 mkw. muszą dodatkowo przyjmować puszki aluminiowe i butelki PET.
Konsekwencje związane z nieprzystąpieniem do systemu kaucyjnego
Producenci, właściciele marek i importerzy zobligowani są osiągnąć minimalny poziom selektywnej zbiórki opakowań wprowadzonych na rynek. W latach 2025-2028 został wyznaczony na 77 proc., a od 2029 wyniesie 90 procent. Ci, którzy pozostawią na rynku większe ilości odpadów, zobowiązani będą uiścić tzw. opłatę produktową. Za każdy kilogram pozostawionych na rynku butelek PET, puszek aluminiowych i butelek szklanych producenci zapłacą 0,1 zł w 2025 roku, 1 zł w 2026, a od 2027 roku – 5 zł. Stawki dotyczą jednak wyłącznie podmiotów, które są częścią systemu kaucyjnego. Na te, które do niego nie przystąpiły, zostanie nałożona opłata w kwocie trzy razy wyższej niż kwota bazowa.
Nieprzystąpienie do systemu kaucyjnego nie wiąże się więc z koniecznością uiszczania jakichkolwiek opłat z góry. Producent może we własnym zakresie prowadzić zbiórkę opakowań, które wcześniej wprowadził na rynek. Musi jednak liczyć się z tym, że jeśli nie uda mu się osiągnąć zamierzonego celu, poniesie wysokie koszty.
Więcej o systemie kaucyjnym przeczytasz na Bizblog.pl:
Kary dla wszystkich producentów?
System kaucyjny w teorii ma zapewnić przystępującym do niego producentom odpowiedni poziom zbiórki opakowań. Jednak już same przepisy pokazują, że uczestnictwo w nim nie gwarantuje sukcesu. Przedsiębiorcy będą więc musieli ponieść koszty na dostosowanie systemów produkcyjnych, a następnie być może zostaną obciążeni dodatkową opłatą. Z drugiej strony, osiągnięcie oczekiwanych poziomów zbiórki nie będzie możliwe, jeśli nie przystąpią do systemu kaucyjnego. Jak podają eksperci, kary będą niższe dla tych, którzy próbowali „oczyścić” środowisko z opakowań, a wyższe dla tych, którzy nie podjęli stosownych działań.
Jak uniknąć opłaty produktowej?
System kaucyjny w obecnym kształcie nie pozwala całkowicie uniknąć opłaty produktowej producentom, którzy wypuszczają na rynek butelki PET, puszki aluminiowe i butelki szklane wielokrotnego użytku. Nieprzystąpienie do systemu również nie jest dobrym pomysłem – taki wybór niemal skazuje na opłatę produktową i to w trzykrotnej wysokości.
Aby odpowiedzieć na pytanie, jak uniknąć opłaty produktowej, należy wrócić do samej idei systemu kaucyjnego. Ukierunkowana jest ona nie tyle na zbiórkę opakowań czy karanie przedsiębiorców, a na poszukiwanie przyjaźniejszych naturze form pakowania produktów. Niestety, przystąpienie do systemu kaucyjnego pozwala jedynie „złagodzić” karę, natomiast chroni przed nią dopiero znalezienie efektywniejszych opakowań, które nie będą szkodliwe dla natury.
