Rozszerzona odpowiedzialność producenta. Producenci mówią nie
Branża rolno-spożywcza krytykuje przepisy o rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), twierdząc, że za proekologiczne zmiany zapłacą konsumenci. Obawiają się wzrostu cen żywności, które już teraz są wysokie.
Czym jest rozszerzona odpowiedzialność producenta?
Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) zakłada obciążenie producentów wyrobów gotowych wprowadzanych na rynek obowiązkiem selektywnej zbiórki, sortowania i przetwarzania odpadów. Odpowiedzialność ta ma charakter zarówno organizacyjny, jak i finansowy. W chwili obecnej gospodarowaniem odpadami zajmują się gminy, a koszty z tego tytułu ponoszą mieszkańcy. W myśl ROP to producenci będą odpowiedzialni za efektywne gospodarowanie pozostałościami, czyli opakowaniami. Ma ich to skłonić do poszukiwania przyjaznych środowisku rozwiązań, co finalnie prowadzić będzie do obniżenia kosztów.
Jak ROP wpłynie na sektor spożywczy i rolny?
Koncepcja ROP budzi wątpliwości wśród przedstawicieli sektora rolno-spożywczo. To właśnie on odpowiada za ok. 60 proc. opakowań znajdujących się w obiegu. Ich zdaniem obciążanie producentów kolejnymi kosztami to parapodatek, który zapłacą także konsumenci. Wszystko przez nieunikniony wzrost cen żywności, które od wielu miesięcy pozostają na wysokim poziomie.
Eksperci wskazują, że ROP w obecnym kształcie nie daje większej kontroli nad kosztami i efektywnością systemu. Agnieszka Maliszewska, dyrektorka Polskiej Izby Mleka, ostrzega przed wysokimi karami, jakie prawdopodobnie zostaną nałożone na cały sektor mleczarski i spożywczy. Ucierpieć na ROP mają także producenci mięsa i produktów mięsnych.
Specjaliści zwracają też uwagę na bezpieczeństwo i jakość żywności, które nie mogą ulec obniżeniu w związku z wprowadzeniem ROP. Rządzący muszą więc dostosować koncepcję do sytuacji geopolitycznej i cenowej. Producenci natomiast obawiają się niezadowolenia ze strony konsumentów, którzy w efekcie sięgną po produkty zagraniczne, nieobciążone wysokimi kosztami, a zarazem tańsze.
Więcej o ROP czytaj na Bizblog.pl:
ROP a wzrost efektywności recyklingu
Nowe obowiązki i koszty związane z wprowadzeniem ROP mają zwiększyć efektywność zbiórki odpadów i recyklingu. Docelowo powinny też skłonić producentów do poszukiwania przyjaznych środowisku rozwiązań w zakresie pakowania żywności. Ale jak donoszą przedstawiciele branży spożywczo-rolnej, przy przepisach w obecnym kształcie nie ma to większych szans. Zdaniem Juliana Pawlaka, prezesa Krajowej Rady Producentów Soków, poziomy zbiórki i recyklingu opakowań będą mniejsze od tych, które osiągamy obecnie. Finalnie system nie przyniesie oczekiwanych korzyści, a jedynie obciąży producentów i konsumentów dodatkowymi kosztami.
Co proponuje branża spożywczo-rolna?
Jak podkreślają przedstawiciele organizacji spożywczo-rolnych, w całej sprawie nie chodzi im o zaniechanie recyklingu. Przeciwnie, ich zdaniem przetwarzanie opakowań jest niezbędne, ale ROP mówią głośne „NIE”. Pod koniec 2024 roku wystosowano własną koncepcję rozszerzonej odpowiedzialności, która oparta jest na rozwiązaniach obowiązujących w większości państw Unii Europejskiej. W marcu 2025 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska odbyło rozmowy z przedstawicielami sektora spożywczo-rolnego, próbując znaleźć odpowiadające obu stronom rozwiązania. Na chwilę obecną nie wiadomo, czy uda się pogodzić koncepcję przedstawioną przez rząd i drugą, zgodną z oczekiwaniami producentów żywności.
ROP musi wejść w życie
1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, natomiast rozszerzona odpowiedzialność producenta wciąż pozostanie jedynie obietnicą. Przedstawiciele gmin informują, że jeśli nie wejdzie w życie w najbliższym czasie, kosztami zbiórki i przetwarzania odpadów ponownie zostaną obciążeni mieszkańcy. Dlatego podkreślają konieczność porozumienia między resortem klimatu a przedstawicielami organizacji spożywczo-rolnych, do którego póki co daleko.
