Nowy podatek UE zrujnuje Polaków. Najmocniej ucierpią biedni
Unijny system ETS2 uderzy w gospodarstwa domowe, które do ogrzewania wykorzystują węgiel i gaz. Polska znalazła się wśród krajów, które najbardziej dostaną w kość. Rachunki poszybują, a najbardziej odczują to biedni, rodziny wielodzietne i mieszkańcy wsi.
System handlu emisjami ETS2 zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2027 r. Ma dotyczyć budownictwa i transportu, co w pierwszej kolejności obciąży gospodarstwa domowe. Celem jest redukcja emisji w tych sektorach o 42 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 2005 r. Pojawił się właśnie raport „Nierówności regionalne europejskiego systemu ETS-2”, który wskazuje najbardziej narażone regiony UE. Okazuje się, że najwięcej zmartwień finansowych ETS2 ma przynieść krajom Europy Środkowo-Wschodniej, takim jak Polska, Bułgaria i Węgry.
Krajowa polityka tego problemu nie adresuje - komentuje na platformie X Bartłomiej Orzeł, ekonomista, były pełnomocnik premiera Morawieckiego ds. Programu Czyste Powietrze.
Emisja CO2 i gospodarstwa domowe w Polsce
Fundamentem wpływu systemu ETS2 na gospodarstwa domowe jest analiza w sumie 1160 regionów w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem interakcji między polityką klimatyczną a równością społeczną. Wykorzystano do tego modelowanie ekonomiczne i mapowanie przestrzenne. Przy prognozowanej cenie CO2 na poziomie 100 euro za tonę do 2030 r. na wydatki na ogrzewanie i transport.
Wyniki wskazują, że gospodarstwa domowe o niskich dochodach, gospodarstwa domowe na obszarach wiejskich i rodziny wielodzietne są nieproporcjonalnie dotknięte, przy czym najsilniejsze skutki zaobserwowano w regionach Europy Środkowo-Wschodniej o niższym PKB - czytamy w opracowaniu.
Wśród najbardziej narażonych krajów wymienia się Polskę, Bułgarię i Węgry. Węgiel jest w większości państw UE ograniczany i stanowi tylko 2,5 proc. zużycia energii w gospodarstwach domowych. Ale nasz kraj jest tutaj unijnym liderem z udziałem węgla na poziomie 24,6 proc. Dlatego cena węgla dla gospodarstw domowych ma w Polsce wzrosnąć przez system ETS2 najbardziej - o 31,4 proc. Za kieszenie mocniej będą musieli też złapać się ci ogrzewający gazem. Tutaj wzrost cen ma być na poziomie 27,8 proc., a w przypadku oleju opałowego ceny wzrosną u nas o 20,4 proc.
Wyliczone podwyżki cen zostały uwzględnione w badaniu budżetów gospodarstw domowych, umożliwiając oszacowanie dodatkowych wydatków na ogrzewanie i transport w gospodarstwach domowych w różnych krajach - tłumaczy raport.
Szykuje się gwałtowny wzrost cen
Warto przypomnieć o wcześniejszym raporcie z rynku CO2 od Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Tam analitycy, powołując się na wyliczenia BloombergNEF, prognozują spory wzrost cen uprawnień do emisji CO2.
Ceny uprawnień do emisji wzrosną szybko już od początku funkcjonowania systemu ETS2 i już w 2030 r. mają osiągnąć szczyt na poziomie 149 euro - czytamy w tym dokumencie.
Więcej o gospodarstwach domowych przeczytasz w Bizblog:
Obecnie zaś cena emisji CO2 - dla systemu ETS, który nie dotyczy ani budownictwa, ani transportu - mieści się w przedziale 76–77 euro i jest najwyższa od pierwszej dekady lutego 2025 r. Z kolei „Analiza wpływu ETS2 na koszty życia Polaków” wskazuje, że w przypadku grzania gazem dodatkowe obciążenie finansowe gospodarstw domowych z powodu systemu handlu emisjami ETS2 będzie na poziomie 6 338 zł rocznie w latach 2027–2030. Jeżeli chodzi o ogrzewanie budynku o powierzchni 100 mkw. węglem - rachunki do 2030 r. wzrosną zaś aż o 10 311 zł.
Celem administracji powinno być dziś zmobilizowanie Polaków do podejmowania jak najszybszych działań ograniczających emisyjność ich budynków, co poza szeroko zakrojoną akcją informacyjną zostanie osiągnięte tylko przy odpowiednim zaprojektowaniu programów wsparcia - twierdzą autorzy tego dokumentu.
