Znalazłeś skarb? Zobacz, co należy zrobić
Skarby od lat fascynują ludzi, są też inspiracją dla pisarzy i artystów. Niewielu jednak wie, jak się zachować w przypadku znalezienia skarbu lub zabytku. Procedura została ściśle uregulowana w przepisach i w niczym nie przypomina tej z powieści przygodowych. Sprawdź, co musisz zrobić, gdy znajdziesz skarb.
Czym jest skarb?
Pojęcie skarbu wywodzi się z archeologii i dotyczy znalezisk ruchomych. Definiuje się je jako przedmioty celowo schowane przez jakąś osobę. Skarby najczęściej odnajdujemy przypadkowo, na przykład podczas spaceru w lesie, przebudowy działki lub prac w polu. Nie sposób przypisać ich do konkretnej osoby, dlatego stanowią własność Skarbu Państwa jako wspólne dziedzictwo ogółu społeczeństwa.
Co zrobić, gdy znajdziesz skarb?
Jeśli podejrzewasz, że rzecz, na którą się natknąłeś, może być cennym zabytkiem historycznym, masz obowiązek powiadomić o jej istnieniu wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe – starostę. To jednak nie wszystkie ciążące na tobie obowiązki. W miarę możliwości powinieneś zabezpieczyć znalezisko, jednak nie usuwając go z miejsca. Jeśli znajduje się ono na twojej działce, zadbaj o to, aby nikt nie miał do niego dostępu. Do czasu przybycia specjalistów nie podejmuj żadnych prac budowlanych w tym obrębie. W sytuacji, gdy występuje zagrożenie uszkodzenia przedmiotu (na przykład, gdy znajduje się on na ruchliwej ulicy), możesz zabrać go ze sobą i zanieść do urzędu. Zabezpiecz go przy pomocy kawałka tkaniny lub chusteczki higienicznej.
Do kogo należą znalezione skarby?
Zabytki archeologiczne i skarby stanowią własność Skarbu Państwa. Ta sama zasada dotyczy znalezionych materiałów archiwalnych. Natomiast rzeczy, które nie mają wartości historycznej, stają się własnością właściciela nieruchomości, na której zostały znalezione, a w części ułamkowej również własnością znalazcy. Przy czym w pierwszej kolejności należy ustalić, do kogo należy przedmiot. Jeśli uda się zidentyfikować właściciela, może on odebrać go we wskazanym terminie. Nieodebranie przedmiotu powoduje nabycie praw własności przez znalazcę.
Nagroda za znalezienie skarbu
Skarby, ze względu na swoją wartość historyczną i kulturową, nie mogą stać się własnością osoby, która je znalazła. Ma ona jednak prawo do nagrody pieniężnej, którą przyznaje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków. Nie może być ona niższa niż znaleźne, a jednocześnie nie może przekraczać 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w poprzednim roku kalendarzowym.
Znalezienie skarbu o niższej wartości i mniejszym znaczeniu historyczno-kulturowym wiąże się jedynie z możliwością otrzymania dyplomu, który wydaje MKiDN.
Inne zasady obowiązują w przypadku znalezienia przedmiotu, którego właściciela można zidentyfikować. Ma on obowiązek zapłaty znaleźnego. Jest to równowartość 10 proc. wartości przedmiotu.
Jakie kary grożą za przywłaszczenie skarbu?
Znalezienie skarbu obliguje do podjęcia odpowiednich procedur. W przeciwnym razie, gdy przywłaszczysz sobie znalezisko, narażasz się na karę nawet do 8 lat pozbawienia wolności. Ministerstwo ostrzega, że w tym przypadku może dojść do zbiegu kilku różnych przestępstw, a jeśli dotyczą one dóbr o szczególnym znaczeniu kulturowym, możesz zostać skazany nawet na 10 lat pozbawienia wolności.
Więcej o karach finansowych przeczytasz na Bizblog.pl:
Znalezienie cudzej rzeczy a znalezienie skarbu
Procedura postępowania w przypadku znalezienia cudzej rzeczy jest podobna, jak przy skarbach. Należy o tym fakcie zawiadomić starostę, jeśli nie wiemy, kto jest właścicielem przedmiotu. Gdy uda się go zidentyfikować, jako znalazca masz prawo do znaleźnego.
Jeżeli nie masz pewności, czy znaleziony przedmiot można traktować jak skarb, lepiej dochować procedur właściwych dla znalezisk archeologicznych. Gdy okaże się, że to tylko fałszywy alarm, nie poniesiesz odpowiedzialności karnej ani finansowej. Natomiast w przeciwnym razie musisz liczyć się z konsekwencjami.
