Gotowi na Polski Ład 3.0? Rząd uszczelnia, będzie chaos
Polski Ład powraca pod nową nazwą i w nowym opakowaniu, ale w starym stylu. Rząd szykuje zmiany w PIT i CIT, które mają wejść w życie już od stycznia 2026 roku. Oficjalnie chodzi o „uszczelnienie systemu”, w praktyce – o kolejne dociśnięcie biznesu.
Rząd obiecywał przewidywalność, dialog z biznesem i sześciomiesięczne vacatio legis dla każdej zmiany podatkowej. Mam jednak deja vu. Projekt nowelizacji ustaw o PIT i CIT, który właśnie ujrzał światło dzienne, ma wejść w życie już 1 stycznia 2026 r. – w praktyce za chwilę. Uwagi można zgłaszać do 26 września, a przepisy muszą trafić do Dziennika Ustaw najpóźniej do końca listopada. To oznacza, że przedsiębiorcy znów stanęli pod ścianą.
Powtórka z 2022 roku
Kiedy w 2021 roku wdrażano Polski Ład, przedsiębiorcy na własnej skórze odczuli, czym jest prawo pisane na kolanie. Nocne wrzutki, niespójne przepisy, konieczność ciągłych nowelizacji i tłumaczeń ze strony Ministerstwa Finansów. W efekcie wielu przedsiębiorców zamiast planować rozwój, musiało planować jak przeżyć. Polski Ład zamiast uporządkować system podatkowy, pogłębił poczucie niepewności i podważył zaufanie do państwa.
Dziś historia zatacza koło. Polski Ład 3.0, bo tak należy nazwać zmiany, które zaplanowało MF, się do „uszczelnienia systemu”. O ile jednak wcześniejsze reformy oferowały także ulgi i preferencje, o tyle obecne propozycje łagodzące są symboliczne.
Co się zmieni?
- Estoński CIT – definicja tzw. ukrytych zysków zostaje rozszerzona tak szeroko, że wiele świadczeń (np. czynsze, usługi księgowe czy doradcze) zostanie dodatkowo opodatkowanych. Usunięto wymóg, by świadczenie było związane z prawem do udziału w zysku. Efekt? Dla wielu modeli biznesowych preferencja przestaje się opłacać, choć formalnie nie zostaje zlikwidowana.
- Ryczałt od przychodów – stawka dla usług świadczonych na rzecz podmiotów powiązanych ma wzrosnąć do 17 proc. To oznacza, że wspólnik czy menedżer wykonujący usługi dla „swojej” spółki zapłaci wyższy podatek. Nie chodzi o wszystkich ryczałtowców, ale o tych działających w powiązaniach – i to budzi największe emocje.
- Ulga IP Box – korzystanie z niej zostanie uzależnione od zatrudnienia trzech osób niepowiązanych z podatnikiem. W praktyce oznacza to, że jednoosobowi programiści stracą preferencję 5-proc. PIT. Firmy z małymi zespołami nadal będą mogły z niej korzystać, ale bariera wejścia rośnie.
- Przekształcenia i likwidacje spółek – pojawia się trzyletnia karencja między przekształceniem spółki kapitałowej w osobową a jej likwidacją. Ministerstwo Finansów tłumaczy to walką z nadużyciami, ale w praktyce wielu wspólników nie będzie mogło elastycznie zamknąć nierentownego biznesu bez dodatkowego podatku.
Czas – największy wróg przedsiębiorcy
Najbardziej bulwersujące jest tempo prac. Obietnica 6-miesięcznego vacatio legis dla podatków nie została spełniona. Projekt ustawy utknął w Sejmie. W praktyce działa jedynie minimalny standard konstytucyjny, czyli około miesiąc. Dla przedsiębiorców to zdecydowanie za mało, by przygotować się do tak dużych zmian. Cała nadzieja w prezydencie.
Czytaj więcej w Bizblogu o Polskim Ładzie
Czy Karol Nawrocki zdecyduje się podpisać ustawę? W kampanii wyborczej deklarował, że nie poprze ustaw podnoszących podatki. Rząd odpowiada: „to nie podwyżki, a uszczelnienia”. Formalnie można się spierać o definicje, ale dla przedsiębiorców efekt jest taki sam. Większe obciążenia, mniejsza przewidywalność.
Finał: przedsiębiorca na straconej pozycji
Polski Ład 2.0 to dowód, że w Polsce przedsiębiorca musi działać w warunkach nieustannej presji i niepewności. Zasady gry zmieniają się z dnia na dzień, a o tym, czy firma przetrwa, decydują polityczne terminy i sejmowy kalendarz.
Można odnieść wrażenie, że zamiast stabilnego systemu podatkowego mamy test wytrzymałości dla polskiego biznesu. Pytanie tylko, ilu przedsiębiorców zdecyduje się jeszcze w nim brać udział.
