Czyste Powietrze skończyło się w kwietniu. Kopciuchy górą
Czy kotły na biomasę utrzymują przewagę nad pompami ciepła, a może jesteśmy świadkami renesansu pieców gazowych? Niestety, na razie musi to pozostać tajemnicą. Statystyki programu Czyste Powietrze zatrzymały się w kwietniu. Smog za to pędzi pełną parą.
Może i rzeczywiście w programie Czyste Powietrze, przed zawieszeniem naboru wniosków od końca listopada 2024 do końca marca 2025, dochodziło do nieprawidłowości, przez które jeden beneficjent - niby ten najuboższy - zbierał dotacje na cztery domy. Ale jedno wtedy i wcześniej też działało bez zarzutu. Chodzi o miesięczną statystykę programu Czyste Powietrze. Dawniej systematycznie była publikowana, do tego przejrzysta, z podziałem na poszczególne województwa.
Teraz zamiast tego mamy grafikę rodem ze szkoły podstawowej. Cztery kolorowe słupki reprezentują cztery różne źródła ciepła. I tyle. Ostatnie dane pochodzą z kwietnia 2025 r., czyli raptem miesiąc po odwieszeniu programu. Co na to Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)? Dawniej tłumaczył, że tak długo spływają dane z wojewódzkich funduszy, teraz nawet nie raczy odpowiadać na pytania w sprawie statystyki.
Czyste Powietrze informacyjnie leży na łopatkach
Oczywiście program Czyste Powietrze ma obecnie zdecydowanie większe kłopoty niż brak regularnej, miesięcznej statystki. Cały czas są zaległości w wypłatach, przez co nie jeden biznes już splajtował. Nie do końca wiadomo, co z dotacjami, które wydano na kotły z rusztem awaryjnym. Czy beneficjenci będą musieli oddawać pieniądze? A może te koszty będą przerzucone na producentów kotłów, które nigdy nie powinny trafić na zieloną listę ZUM? Takie pytanie wysłaliśmy do NFOŚiGW 20 sierpnia i cały czas nie mamy żadnych odpowiedzi.
To niestety kolejny dowód na to, że program Czyste Powietrze, przynajmniej pod kątem polityki informacyjnej, leży na łopatkach. Zamiast rzetelnej informacji, jak sam przekonuje NFOŚiGW na stronach programu: aktualizowanej co miesiąc, mamy nieprzemyślaną propagandę polityków, których przekaz ogranicza się tylko do jednego: program Czyste Powietrze ma się dobrze. Ale na analizy w sprawie ewentualnie zmieniających się gustów Polaków dotyczących źródeł ciepła nie możemy sobie pozwolić. Bo od prawie 4 miesięcy takich informacji po prostu nie ma.
Więcej o programie Czyste Powietrze przeczytasz w Bizblog:
Wymiana kopciuchów mało skuteczna
Takie potknięcia w programie Czyste Powietrze byłyby jeszcze zrozumiałe, gdybyśmy byli już na finiszu wymiany kopciuchów i po blisko 7 latach funkcjonowania tego systemu dopłat (pierwszy nabór wniosków do Czyste Powietrze uruchomiono we wrześniu 2018 r.) zostałyby tylko nieduże obszary do poprawy. Ale niestety, jest całkiem inaczej. Zgodnie z wyliczeniami Barometru Czystego Powietrza od Polskiego Alarmu Smogowego, wymieniono niecałe 870 tys. z 3 mln kopciuchów.
Skuteczność programu, liczona od jego początku w 2018 r., wynosi 29 proc. Co gorsza: wyraźnie spadła liczba składanych wniosków. Średnia za 2024 r. wyniosła 3884. Aktualna, tygodniowa liczba tych wniosków, wynosi raptem 2362. Tymczasem, cel tygodniowy to 8300 wniosków.
Po nagłym zatrzymaniu programu, reformie i wznowieniu naboru popularność programu znacznie spadła. To pokazuje że coś z reformą poszło mocno nie tak i potrzebna jest pilna refleksja nad tym jak pchnąć program na dobre tory - tak żeby ludzie chcieli z niego korzystać - komentuje na LinkedIn Anna Dworakowska, współzałożycielka i koordynatorka w Polskim Alarmie Smogowym.
A smog cały czas dusi Polaków
Smog nic sobie nie robi z tych potknięć w programie Czyste Powietrze. Brudne powietrze ciągle dusi Polaków. Nasze płuca nie mogą sobie pozwolić na odpoczynek od smogu nawet latem. Jak informuje na platformie X SMOG N.E.W.S., 26 sierpnia w Białymstoku normy jakości dla pyłów zawieszonych 2.5PM przekroczone były aż o 5834 proc. (875 µg/m sześc.).
Z kolei 24 sierpnia w Nowej Rudzie (województwo dolnośląskie) normy dla pyłów PM10 przekroczone były o 2099 proc. (945 µg/m sześc.). I jeszcze przykład z 27 sierpnia: we wsi Sterkowiec (woj. małopolskie) normy dla PM2.5 przekroczone były o 1574 proc. (236 µg/m sześc.), a te dla pyłów PM10 - o 659 proc. (297 µg/m sześc.).
