Lista polskich zaniedbań klimatycznych jest wyjątkowo długa. I nie chodzi o technologie

Raport Instrat pt. „Stracona szansa. Zaniedbania w polskiej polityce klimatycznej” wykazuje, że w latach 2011-2030 Polska wyemituje o 529 mln ton CO2 więcej niż mogłaby wyemitować, gdyby rząd realizował swoje własne plany.

Zdaniem Adrianny Wrony, ekonomistki w Fundacji Instrat, współautorki raportu, już w ubiegłym roku emisja dwutlenku węgla była w Polsce wyższa o 27 mln ton (wzrost o 8 proc.).

Autorzy raportu Instrat przekonują, że Polska ma jedne z najmniej ambitnych celów w UE i dodatkowo nie realizuje skutecznie nawet tych niewystarczających planów. W opracowaniu czytamy, że cele na 2020 r. „najprawdopodobniej nie zostały osiągnięte, a zagrożone są również te na rok 2030”. Jaki będzie tego efekt? Paweł Czyżak, współautor raportu, uważa że skończy się na ograniczeniu unijnych środków na transformację energetyczną, wzroście cen i imporcie energii oraz zagrożeniu dla konkurencyjności gospodarki.

Do długiej listy grzechów decydentów eksperci zaliczają: wieloletnią politykę subsydiowania węgla, ograniczanie rozwoju OZE, nieudolność w eliminacji z dróg starych, wysokoemisyjnych pojazdów oraz nieskuteczną próbę elektryfikacji transportu, a także brak spójnej strategii dotyczącej redukcji emisji z sektora mieszkalnego czy przemysłu.

Listę zaniedbań w polityce klimatycznej polskiego rządu otwiera „ustawa wiatrakowa”, która wprowadziła zasadę 10H. Na jej podstawie nowe wiatraki na lądzie muszą być oddalone od zabudowań mieszkalnych o dystans odpowiadający co najmniej 10-krotnej wysokości wiatraka wraz z łopatami. Zdaniem Instrat gdyby nie ta zasada, to już w ubiegłym roku wiatraki mogłyby wyprodukować niemal dwukrotnie więcej energii elektrycznej niż miało to miejsce, obniżając roczne emisje CO2 o 9,3 mln ton. W latach 2016-2030 skumulowana nadwyżka emisji CO2 wynikająca z wprowadzenia zasady 10H wyniesie zaś 163,2 mln ton.

Raport wytyka też porażki w walce z emisjami w transporcie. Chodzi o nieudolności rządu w eliminacji z dróg starych, wysokoemisyjnych pojazdów oraz nieskutecznej próbie elektryfikacji transportu. Dostało się też rządowemu programowi „Czyste Powietrze”. Jego nieudolność ma mieć wpływ na emisje CO2 z sektora gospodarstw domowych w Polsce, odpowiedzialnego za 35 mln ton dwutlenku węgla rocznie. Nie inaczej jest w przemyśle. Instrat wylicza, że zaniechania w obszarze redukcji energochłonności przemysłu w okresie 2011-2030 przyczynią się do nadmiernej emisji CO2 w wysokości w sumie 180,6 mln ton.

Autorzy raportu przekonują, że Polska musi pilnie wyznaczyć bardziej ambitne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych na 2030 r. w ramach Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. i Krajowego Planu na Rzecz Energii i Klimatu, a także zadeklarować neutralność klimatyczną do 2050 r. I jest to jak najbardziej do zrobienia. Tylko trzeba przede wszystkim chcieć. Eksperci wyliczają bowiem, że samo usprawnienie działania istniejących polityk w obszarze klimatu pozwoliłoby na osiągnięcie przez Polskę 69 proc. redukcji emisji gazów cieplarnianych planowanych na 2030 r. w nowej PEP2040 i 31 proc. redukcji wymaganych przez unijny cel klimatyczny na poziomie 55 proc.