Ciemności skryją ziemię. Stara sieć nie wyrabia
Hiszpański blackout postawił całą Europę na nogi. Nagle okazało się, że samo OZE nie wystarczą. Potrzebne są także inwestycje w infrastrukturę energetyczną, która nie jest przygotowana do nowych wyzwań.
Unijny miks energetyczny w ciągu ostatnich kilku lat zmienił się nie do poznania. Udział OZE w 2024 r. wrósł do 47 proc. A jeszcze pięć lat wcześniej w 2019 r. było to 34 proc. Tylko w latach 2022–2024 zainstalowano rekordowe 168 GW mocy słonecznych i 44 GW mocy wiatrowych. Niestety, za tą rewolucją nie nadąża unijna infrastruktura energetyczna. Jak wykazuje Komisja Europejska, do 2030 r. od 40 do 55 proc. linii niskiego napięcia przekroczy 40 lat. A ich długość w latach 2021–2022 wzrosła jedynie o 0,8 proc.
Sieci te wymagają modernizacji i odnowienia, ale także pilnej rozbudowy, aby uwzględnić obecne złożoności transformacji energetycznej, zarówno na poziomie przesyłu, jak i dystrybucji - czytamy w wytycznych KE.
Komisja Europejska: ponad bilion euro na sieć i dystrybucje
Bruksela szacuje, że dostosowanie infrastruktury energetycznej będzie swoje kosztować. Do 2040 r. UE musi wydać 730 mld euro w dystrybucję energii i kolejne 477 mld euro na rozwój sieci przesyłowej.
Komisja Europejska będzie również nadal pomagać państwom członkowskim i interesariuszom w znalezieniu najlepszych możliwych sposobów finansowania infrastruktury sieciowej, w tym inwestycji wyprzedzających - obiecuje Bruksela.
Więcej o OZE przeczytasz na Spider’s Web:
Ale nie nadążająca za zmianami infrastruktura energetyczna to nie tylko sprawa UE. Problem jest jak najbardziej globalny. W swoim ostatnim raporcie Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) szacuje, że inwestycje w sieci energetyczne na całym świecie przekroczą w 2025 r. 400 mld dol. i będą o 20 proc. większe niż dekadę wcześniej. Jeszcze w 2016 r. na każdego dolara wydanego na nową moc wytwórczą ok. 60 centów trafiało na sieci. Zdaniem IEA obecnie, przy spadających kosztach OZE, ten wskaźnik spadł poniżej 40 centów.
Hiszpański alarm
To właśnie niedofinansowanie infrastruktury sieciowej najprawdopodobniej stało za awarią zasilania, jaka miała miejsce na Półwyspie Iberyjskim 28 kwietnia. Eksperci od początku wskazywali, że nie należy za to obwiniać OZE, a bardziej trzeba stawiać na modernizację infrastruktury i dostosowania jej do zmieniających się warunków energetycznych.
Zapewnienie stabilności, niezawodności i odporności sieci zdominowanej przez zmienne źródła energii odnawialnej wymaga czegoś więcej niż tylko zwiększenia liczby paneli słonecznych i turbin wiatrowych - twierdzi Raul Bajo Buenestado, spec od ekonomii energetycznej.
Chociaż hiszpański miks energetyczny jest zdominowany przez OZE (energia słoneczna ma ok. 36 proc. tego tortu, energia wiatrowa ok. 8 proc., a energia wodna ok. 12 proc.), to przyczyn ostatniego blackoutu należy szukać w systemie sieciowym, a dokładnie w tzw. „bezwładności sieci”. Chodzi o energię kinetyczną, której źródłem jest obrót wirujących generatorów. To właśnie ona działa jako amortyzator w przypadku nagłej utraty mocy.
