Drżyjcie Netflix, HBO, Apple i inni. UOKiK wziął się za subskrypcje
Konsumencie, miałeś wykupioną subskrypcję z automatyczną płatnością i podniesiono jej cenę za nowy okres bez twojej zgody? To sprzeczne z prawem - alarmuje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta, który przyjrzał się praktykom usług subskrypcyjnych. Pierwsze efekty już widać, gdyż w Amazon Prime i Prime Video zmieniana jest praktyka pod wpływem działań prezesa UOKiK. W kolejce na weryfikację czeka kolejnych siedem innych podmiotów - m.in. HBO Max, Netflix i Apple, a UOKiK zapowiada: to dopiero początek.
Popularność serwisów streamingowych stale rośnie. W 2020 r. statystyczny Polak korzystał z 3,9 subskrypcji (czyli z regularnych płatnościach za korzystanie z usługi lub produktu na określonych warunkach, przy których operatorzy automatycznie pobierają opłatę za nowy okres subskrypcji z przypisanej do konta karty płatniczej), rok później było już ich 5,7 - wynika z raportu „SubskrypcjePL” Digital Poland. Przede wszystkim były to usługi telekomunikacyjne i telewizyjne, VoD, a także usługi dla domu (woda, prąd, gaz) czy ubezpieczenia. Z kolei w 2022 r. już 40 proc. Polaków wykupowało dostęp do serwisów streamingowych - wskazuje raport BlueMedia. Najbardziej powszechne usługi abonamentowe w polskich domach to wideo, muzyka i gry. Ale są również hulajnogi miejskie, suplementy czy podpaski.
Rynek subskrypcji pod okiem UOKiK
Wszelkie obszary subskrypcji podlegają stałemu monitoringowi UOKiK. A w ostatnim czasie prezes UOKiK postanowił przyjrzeć się regulaminom subskrypcji różnych usług dostępnych w ramach pakietów: Amazon Prime oraz Amazon Prime Video. I okazało się, że w obowiązujących umowach spółki Amazon EU i Amazon Digital UK stosowały m.in. procedury, które umożliwiały jednostronną zmianę cen od nowego okresu subskrypcyjnego. Jak argumentuje Urząd, tego typu warunek jest szczególnie krzywdzący dla klientów, w sytuacji w której do konta przypisana została karta płatnicza (debetowa lub kredytowa), a operator przyznaje sobie prawo do automatycznego pobrania opłaty w nowej wysokości na kolejny okres subskrypcji. Zdaniem prezesa UOKiK w takich przypadkach istotne warunki, w tym przede wszystkim zmieniona cena usługi, nie powinny wiązać konsumentów, jeżeli nie wyrażą świadomej zgody na przedłużenie subskrypcji na nowych warunkach.
Od lat postulujemy, by warunki umowne uczciwie regulowały obowiązki stron umowy. W przypadku zyskujących na popularności usług subskrypcji konsumenci ufają usługodawcy i powierzają swoje dane z karty płatniczej, by regularnie móc korzystać z dostępu i opłacać swoje zobowiązania. Nie znaczy to, że od tego momentu operatorzy mogą bez ich zgody pobierać opłaty wyższe niż te, na które wcześniej konsumenci się zdecydowali – wyjaśnia prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Zdaniem UOKiK zakwestionowane praktyki nie uwzględniały i nie zabezpieczały w wystarczający sposób interesów konsumentów jako słabszej strony umowy. W ocenie prezesa UOKiK nowa cena lub inne nowe istotne warunki umowy mogą być wprowadzone od kolejnego okresu subskrypcyjnego tylko za uprzednią zgodą konsumenta. Niedopuszczalne natomiast jest automatyczne pobieranie opłat według zmienionego cennika w formie zablokowania środków z podpiętej karty płatniczej lub jednostronne wprowadzanie istotnych zmian w warunkach umownych.
Nie ma czegoś takiego jak „milcząca zgoda” konsumenta w przypadku przedłużania subskrypcji na kolejne miesiące przy zmienionych stawkach. W sytuacji zmiany ceny nie wystarczy sam fakt poinformowania z wyprzedzeniem o zmianie cenników. Konsument musi mieć możliwość akceptacji nowej ceny usługi, w ramach której podejmie świadomą decyzję o ewentualnym przedłużeniu trwania umowy na zmienionych warunkach – dodaje Tomasz Chróstny.
Co to oznacza dla klientów? W związku z ustaleniami prezesa UOKiK już od czwartku 7 grudnia obecni, polscy klienci spółek Amazon EU i Amazon Digital UK mogą oczekiwać od nich zawiadomienia, że postanowienia dotyczące zmian warunków umownych oraz inne zakwestionowane klauzule nie będą stosowane przez tych przedsiębiorców. Nie wyklucza to możliwości powoływania się na nie również przez konsumentów. Dla nowych klientów mają zostać wprowadzone już nowe warunki umowne.
Więcej o decyzjach UOKiK przeczytasz na Bizblog.pl:
To dopiero początek
Zakończone postępowania wobec Amazon EU i Amazon Digital UK są jednocześnie częścią szerszych działań UOKiK na rynku subskrypcji. W przypadku tych dwóch spółek skończyło się jedynie na etapie postępowania wyjaśniającego, gdyż wspólnie wypracowano akceptowalne rozwiązania z korzyścią dla konsumentów. Istotne jest również to, że obie spółki nie zmieniły cen swoich usług ani przed, ani w trakcie interwencji.
Obecnie UOKiK prowadzi postępowania wyjaśniające dotyczące usług subskrypcyjnych oferowanych przez marki: Apple, Disney+, Google (z YouTube Premium), HBO Max, Microsoft (z GamePass), Netflix, Sony (z PlayStation Plus), i ewentualnych zmian cen przez nich dokonywanych.
Liczę na zmianę uciążliwych dla konsumentów praktyk, szczególnie przez dużych, globalnych graczy działających na rynku usług subskrypcyjnych. Wierzę, że przedsiębiorcy uszanują obowiązujące w Polsce zasady i dostosują umowy, tak aby wymagana była wyraźna zgoda konsumentów na ewentualne zmiany istotnych warunków. W przypadku wprowadzenia nowych opłat i automatycznego obciążania nimi obecnych klientów, niezbędne będzie usunięcie skutków takich praktyk. Brak reakcji niestety może skutkować podjęciem przez nas kolejnych działań, w tym nałożeniem sankcji finansowych – ostrzega Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.
