Sensacyjny powrót obrazu Malczewskiego. Znów padnie historyczna cena?
Obraz Jacka Malczewskiego „Rzeczywistość” wraca na aukcję po dwóch latach śledztwa. W 2022 r. osiągnął rekordową cenę 20,4 mln zł.
Podczas aukcji „Jacek Malczewski i jego epoka”, która odbędzie się 12 czerwca br., pojawi się obraz „Rzeczywistość” oraz 4 inne prace artysty, a także obrazy popularnych i cennych twórców, w tym Hofmana, Mehoffera, Tetmajera, Ślewińskiego, Ruszczyca czy Fałata.
Zawiłe meandry obrazu „Rzeczywistości”
Pojawienie się obrazu „Rzeczywistość” w grudniu 2022 roku na wystawie w DESA Unicum było dużym wydarzeniem na polskim rynku sztuki. Znalezione na niemieckim portalu aukcyjnym dzieło ostatni raz widziane było blisko sto lat wcześniej we Lwowie, zanim zaginęło w czasie II Wojny Światowej. Przez dekady istniało jedynie w formie czarno-białej fotografii wykonanej przez Amalię Krieger, krakowską fotografkę dokumentującą twórczość artysty.
Dzieło przetrwało w prywatnej kolekcji polsko-niemieckiej rodziny. Właściciel obrazu powierzył go DESA Unicum na sprzedaż. Jeszcze przed aukcją, w listopadzie 2022 roku prokuratura podjęła decyzję o zabezpieczeniu dzieła w związku z podejrzeniami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczącymi jego statusu prawnego.
W marcu br. dom aukcyjny DESA Unicum poinformował o odzyskaniu bezpodstawnie zajętego przez prokuraturę obrazu „Rzeczywistość” Jacka Malczewskiego. Po ponad dwóch latach postępowania dzieło wróciło do domu aukcyjnego przy ul. Pięknej 1A w Warszawie. Obraz po tym wydarzeniu nie trafił jednak w ręce zwycięzcy licytacji z 2022 rok.
Więcej wiadomości na temat biznesu można przeczytać poniżej:
Przywrócenie dzieła z powrotem na rynek
W ramach aukcji w 2022 roku Muzeum Narodowe w Warszawie zadeklarowało chęć skorzystania z prawa pierwokupu, które uprawnia zarejestrowane muzea do pierwszeństwa nabycia dzieła po wylicytowanej cenie. Tym samym instytucja stała się jedynym możliwym nabywcą płótna Malczewskiego.
W marcu br., po powrocie obrazu do siedziby DESA Unicum, przystąpiliśmy do procesu finalizacji umowy sprzedaży, którą musieliśmy wstrzymać w związku z postępowaniem zabezpieczającym prowadzonym przez prokuraturę. Jednak ze względu na wycofanie się Muzeum z transakcji, zdecydowaliśmy o odstąpieniu od umowy i przywróceniu tego wybitnego dzieła z powrotem na rynek – mówi Juliusz Windorbski, Prezes Rady Nadzorczej DESA Unicum.
Obraz powraca na aukcję z ceną wywoławczą ustaloną na poziomie 17 mln zł – dokładnie taką samą kwotą, za jaką został wylicytowany podczas historycznej aukcji w 2022 roku. Dom aukcyjny estymuje, że obraz może zostać sprzedany za kwotę w przedziale między 20 a 30 mln zł. Wiele wskazuje na to, że płótno Malczewskiego ponownie stanie się punktem zwrotnym dla polskiego rynku aukcyjnego.
Nasze estymacje nie są wyłącznie kwestią wartości materialnej. W przypadku dzieł tej rangi mamy do czynienia z inwestycją o charakterze kulturowym. Obrazy, które raz już zapisały się w historii sztuki, przy kolejnych odsłonach aukcyjnych zyskują nowy kontekst i często budują zupełnie nową opowieść o aspiracjach i dojrzałości rynku – tłumaczy Agata Szkup, Prezes Zarządu DESA Unicum.
I dodaje, że popularność Jacka Malczewskiego wśród kolekcjonerów to efekt jego wyjątkowego statusu w polskiej kulturze.
To jeden z najbardziej rozpoznawalnych malarzy, którego twórczość znamy z podręczników, lekcji muzealnych i powszechnej ikonografii. Połączenie estetycznej jakości i kulturowej głębi sprawia, że jego dzieła nie tracą na wartości – potwierdzają to aukcje z 2024 roku, gdzie cztery z siedmiu licytowanych prac przekroczyły cenę miliona zł - komentuje Agata Szkup.
Obrazy Malczewskiego należą do najbardziej pożądanych na rynku dzieł sztuki
Aukcję „Rzeczywistości” poprzedzi bezpłatna wystawa dzieł sztuki dawnej w budynku DESA Unicum. To często obiekty klasy muzealnej poszukiwane przez ważne instytucje państwowe. Obok Malczewskiego zobaczymy również inne nazwiska Młodej Polski:
- Wlastimila Hofmana – ucznia i kontynuatora idei artystycznych Malczewskiego,
- Józefa Mehoffera – jednego z czołowych twórców polskiej secesji, znanego z dekoracyjnych witraży i malarstwa o symbolicznej wymowie,
- Włodzimierza Tetmajera – czołowego przedstawiciela chłopomanii,
- Ferdynanda Ruszczyca – artystę, którego prace niezwykle rzadko trafiają na aukcje,
- Władysława Ślewińskiego – twórcę inspirowanego sztuką Gauguina.
Obrazy Malczewskiego od lat należą do najdroższych i najbardziej pożądanych na rynku sztuki. Zeszłoroczna licytacja płótna „Autoportret z czaszką” sprzedanego za 4,2 mln zł, co stanowi najwyższą cenę za autoportret artysty. Obok „Rzeczywistości” na aukcji zobaczyć będzie można również „Autoportret dantejski”, którego wartość dom aukcyjny estymuje się na poziomie od 1,8 do 2,8 mln zł.
Dzieła Malczewskiego oraz innych artystów Młodej Polski, można bezpłatnie oglądać w ramach wystawy „Jacek Malczewski i jego epoka” od 30 maja do 12 czerwca w budynku DESA Unicum przy ul. Pięknej 1A w Warszawie.
