Polki na podwójnym etacie. Przed świętami biorą trzeci
Kobiety wciąż wykonują większość obowiązków domowych. I to nawet jeśli zarabiają i/lub pracują więcej niż partnerzy. Badanie pilotażowe Polskiego Instytutu Ekonomicznego pokazuje, że za nierównym podziałem zadań może stać m.in. różnica w postrzeganiu wagi obowiązków.
Choć coraz częściej mówi się o partnerskim modelu rodziny, statystyki pokazują, że w praktyce wciąż to kobiety wykonują większość prac domowych i opiekuńczych. I to nawet wtedy, gdy zarabiają lub pracują więcej niż ich partnerzy. Z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że wśród 55 proc. rodzin z dziećmi w wieku 1-9 lat, pracujące kobiety wykonują większą część obowiązków domowych i opiekuńczych. Pary, które dzielą się po równo stanowią ok. 34 proc. Jedynie w 11 proc. więcej prac wykonuje mężczyzna.
Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) sugeruje, że źródeł tego zjawiska nie można tłumaczyć wyłącznie ekonomią czy tradycyjnymi normami kulturowymi. Różnice sięgają głębiej- według badaczy - do sposobu, w jaki kobiety i mężczyźni postrzegają wagę obowiązków domowych i hierarchię celów.
Nierówny podział zadań wpływa na kobiety
Eksperymentalne badanie przeprowadzone przez zespół ekonomii behawioralnej PIE sugeruje, że kobiety częściej dostrzegają potrzebę wykonania konkretnych zadań w domu, a następnie same inicjują ich realizację. Są bardziej skłonne do planowania i angażowania się w ich wykonanie – nawet wtedy, gdy celem jest minimalizacja nakładu pracy. Mężczyźni z kolei częściej optymalizują własny wysiłek, starając się wykonać zadania w sposób „wystarczający”, a niekoniecznie najlepszy.
Niedoceniany przez długi czas w ekonomii kontekst obowiązków domowych nabiera dziś ogromnego znaczenia. W dobie kryzysu demograficznego i spadającej podaży pracy, nierówny podział zadań w domu może mieć realne konsekwencje dla decyzji o dzieciach i aktywności zawodowej kobiet - komentuje dr Agnieszka Wincewicz-Price, kierowniczka zespołu ekonomii behawioralnej w PIE.
Więcej wiadomości na temat kobiet:
Eksperyment z... ręcznikami
Badacze przeprowadzili eksperyment w którym wzięły udział pary żyjące w związkach i mieszkające razem. W ciągu 30 minut miały za zadanie złożyć 50 rozrzuconych ręczników, decydując samodzielnie, jak podzielą się pracą. Im mniej ktoś zrobił, tym więcej zarabiał – co symulowało niechęć do domowych obowiązków. Jedna osoba w każdej parze (losowo wybrana) miała dodatkowy cel: ukończyć zadanie w 12 minut, za co otrzymywała osobny bonus.
W ten sposób badacze odtworzyli sytuację, w której jednemu z partnerów bardziej zależy na wykonaniu pracy, a drugiemu – na uniknięciu wysiłku. Chcieli zobaczyć, czy i jak płeć wpływa na faktyczny podział zadań. W części par partnerzy wiedzieli o swoich celach (cele jawne), w innych nie (cele niejawne). Okazało się, że gdy cele były niejawne, to kobiety częściej brały na siebie większą część pracy, nawet kosztem własnej „nagrody”. Przy jawnych celach różnica niemal nie istniała.
Nie wyjaśniono natomiast czy i w jakim stopniu za taką "potrzebą" stoją społeczne role i kulturowe wzorce.
Podział obowiązków powinien być równy. Tak - w teorii - deklarują Polacy
Z wcześniejszych analiz PIE wynika, że większość Polaków deklaruje, iż podział obowiązków w domu powinien być równy. W praktyce jednak różnice między deklaracjami kobiet i mężczyzn pozostają znaczące. Wśród rodziców dzieci do 10. roku życia aż 73 proc. kobiet uważa równy podział prac za idealny, wśród mężczyzn – 59 proc. Mimo że większość badanych zgadza się co do słuszności idei równości, wciąż działają stare przyzwyczajenia i normy kulturowe.
Różnice dotyczą nie tylko przekonań, ale i percepcji. Mężczyźni częściej uznają, że równy podział obowiązków został osiągnięty, nawet jeśli… w praktyce kobieta poświęca na nie znacznie więcej czasu. Z kolei kobiety rzadziej akceptują taki stan jako „sprawiedliwy”.
