Podatnicy na celowniku. Nie ma dnia bez nalotu skarbówki
Rośnie liczba kontroli celno-skarbowych. W latach 2019-2024 każdego dnia roboczego w Polsce wszczynano średnio 59 kontroli podatkowych i 18 kontroli celno-skarbowych.
Tak wynika z raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025” opracowanego przez firmę doradztwa podatkowego MDDP we współpracy z Konfederacją Lewiatan. Dokument analizuje działania kontrolne organów podatkowych w latach 2019-2024 oraz relacje między administracją skarbową a przedsiębiorcami.
O ile jeszcze w 2019 r. kontrole celno-skarbowe stanowiły zaledwie ok. 12 proc. wszystkich kontroli, o tyle 2024 r. już ponad 38 proc. W latach 2019-2024 łącznie przeprowadzono 117,5 tys. kontroli. To oznacza, że codziennie w Polsce rozpoczynało się średnio 77 kontroli.
Czytaj więcej o podatkach:
Obserwujemy, że kontrole celno-skarbowe wypierają tradycyjne kontrole podatkowe - komentuje Jakub Warnieło, doradca podatkowy i szef zespołu postępowań podatkowych i sądowych w MDDP. - Jednak najbardziej popularne są czynności sprawdzające, które z jednej strony pozwalają na szybsze sprawdzenie rozliczeń podatników, ale z drugiej strony mogą zapewniać podatnikom mniejszą ochronę.
Z analiz wynika, że najczęściej kontrolowanym podatkiem niezmiennie pozostaje VAT – odpowiada za 81 proc. całkowitych uszczupleń w kontrolach podatkowych oraz 61,5 proc. w celno-skarbowych. W samych kontrolach celno-skarbowych średnia wartość zaległości wynosiła ponad 1 mln zł, natomiast dla podatkowych – ok. 195 tys. zł.
Autorów aportu zaskoczyły dane dotyczące skuteczności prowadzonych kontroli. W 2024 r. aż 98 proc. kontroli podatkowych i 94 proc. kontroli celno-skarbowych kończyło się stwierdzeniem nieprawidłowości w rozliczeniach podatników.
Kontrole długie i bez uprzedzenia
KAS może twierdzić, że wynika to ze świetnego typowania przedsiębiorców do przeprowadzenia kontroli – mówi Jakub Warnieło. - Jednak może to być również wyraźny znak, że w sytuacji, gdy dochodzi już do wszczęcia kontroli, to organy podatkowe nie chcą odchodzić „z pustymi rękami” i prawie zawsze znajdują nieprawidłowości w rozliczeniach. O tym, że te ustalenia często mogą nie mieć uzasadnionych podstaw, świadczy stosunkowo niska liczba wpłat zaległości podatkowych po kontroli.
Jak podkreślają autorzy raportu zdecydowana większość kontroli wszczynana jest bez wcześniejszego zawiadomienia podatnika. Ich niepokój budzi również długość trwania kontroli. W 2024 r. kontrole celno-skarbowe trwały średnio 332 dni, a podatkowe – 113 dni. To zdecydowanie dłużej niż przewidują przepisy.
