Polska wydała fortunę. Miliardy idą na gaz, węgiel i ropę

Jako jedni z pierwszych wprowadziliśmy embargo na węgiel z Rosji, obiema rękami podpisaliśmy się też pod podobnym ograniczeniem dla ropy. Z gazem z kolei czujemy się już bardzo mocni, po uruchomieniu Baltic Pipe. I właśnie dzięki temu stajemy się coraz bardziej niezależni energetycznie. Takiej narracji od miesięcy trzyma się rząd. Nawet tonę węgla za 5000 zł w ten sposób tłumaczono. Szkoda tylko, że to wszystko nieprawda, a nasze uzależnienie od paliw kopalnych kosztuje nas coraz więcej. Dobitnie wykazuje to najnowsza analiza Forum Energii „Ile płacimy za uzależnienie od importu paliw kopalnych?” Odpowiedź na tak postawione pytanie, niestety nie jest zbyt optymistyczna. 

Najwięcej w ciągu tych 10 miesięcy kosztował nas import gazu. Za sprowadzenie 13,1 mld m sześc. zapłaciliśmy ok. 80 mld zł. Na drugim miejscu jest ropa naftowa. Na zakup 20,7 mln ton tego surowca wydaliśmy ok. 64 mld zł. Najmniej, bo ok. 19 mld zł, daliśmy za import 14 mln ton węgla.

Do tej pory import gazu nie kosztował Polskę więcej niż 30 mld zł w skali roku. Ale w ostatnich dwóch latach ta reguła przestała mieć jakiekolwiek znaczenie. W 2021 r. import gazu kosztował nas już 45,4 mld zł. A teraz jest jeszcze drożej. I pierwszy raz w historii za sprowadzenie gazu zapłaciliśmy - tylko w okresie od stycznia do października - aż 79,6 mld zł, czyli więcej niż za import ropy.

Ale sprowadzanie z zagranicy ropy też wcale tanie nie było. Koszt importu w pierwszych 10 miesiącach 2022 r. wyniósł 64,2 mld zł i tym samym był o 38 proc. większy niż średnia z ostatnich 20 lat (46,6 mld zł). Rekordowe wartości ma też import węgla, który do października kosztował nas 18,6 mld zł. Czyli aż o 180 proc. więcej niż w całym 2021 r. (6,6 mld zł). Patrząc zaś na średnią z lat 2000-2021 to wzrost o 333 proc. Sumując to z wydatkami na paliwa kopalne w 2021 r., kiedy kryzys energetyczny już nabierał tempa, wychodzi, że przez prawie dwa ostatnie lata na import paliw kopalnych w sumie wydaliśmy ponad ćwierć biliona złotych: 265 mld zł.

Wcześniej polscy górnicy wszczynali awantury za zbyt duży, ich zdaniem, import węgla. Szczególnie bolało ich to, że czarne złoto sprowadzaliśmy do tej pory głównie z Rosji. Czy coś się ostatnio zmieniło w tej sprawie? Od stycznia do kwietnia Rosja ciągle wiodła pod tym względem prym. W tym czasie kupiliśmy stamtąd ok. 2,5 mln t węgla (z pozostałych kierunków to było ok. 2,2 mln t). Potem nastało polskie embargo i import z Rosji spadł do 0,6 mln t w maju i do 0,9 mln t w czerwcu. W sumie od maja do października sprowadziliśmy 9,2 mln t węgla. Głównie z Australii (22 proc.), Kazachstanu (19 proc.), RPA (17 proc.), Kolumbii (14 proc.) i Indonezji (9 proc.). 

A jak to się ma z gazem ziemnym? Podobnie, jak w przypadku węgla: od stycznia do kwietnia największym dostawcą była Rosja (45 proc.). Od maja jednak ten kurek jest całkowite zakręcony. Polska od tego czasu sprowadza gaz przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych (36 proc.), z Niemiec (33 proc.), Kataru (19 proc.), Litwy (7 proc.) i Danii (3 proc.). Żadnych przerw w dostawach z Rosji nie było za to w przypadku ropy naftowej. Tym samym Moskwa odpowiada za większą część (51 proc.) importu do Polski tego surowca. Na pozostałych miejscach plasuje się Arabia Saudyjska (28 proc.), Norwegia (8 proc.), Wielka Brytania (5 proc.), Stany Zjednoczone (4 proc.) Kazachstan (3 proc.) oraz Gujana i Nigerią (po 1 proc.).

Jak wykazują to analitycy FE tym samym ucieczka od rosyjskich surowców, która dzisiaj jest priorytetem dla polskiego rządu, oznacza obecnie większą zależność od surowców z innych części świata. I wychodzi na to, że nowymi dostawcami w ostatnich miesiącach są głównie kraje niedemokratyczne. 

Inna sprawa, że wydatki na import paliw kopalnych osiągają niespotykaną do tej pory skalę. Te 162 mld zł to kwota, która znacznie przewyższa koszty pozbycia się smogu w Polsce emitowanego przez 3 mln kopciuchów i termomodernizacji 3 mln domów w ramach programu Czyste Powietrze (budżet to 103 mld zł).