Bezduszność skarbówki wobec ludzkiej tragedii. Interweniuje RPO

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek napisał list do szefa Krajowej Administracji Skarbowej Marcina Łobody, w którym zarzuca skarbówce poważne nieprawidłowości w stosowaniu przepisów podatkowych wobec chłopaka, który w wypadku spowodowanym przez pijanego i naćpanego bandytę stracił rodziców i brata, a sam jest niepełnosprawny. RPO wskazuje, że skarbówka nie wykonuje prawomocnych orzeczeń sądów administracyjnych i narusza fundamentalne zasady sprawiedliwości społecznej.

Co to za tragiczna historia? W 2014 r. ośmioletni wówczas Hubert stracił w wypadku samochodowym rodziców i brata. Winowajcą był mężczyzna, który był nie tylko pijany, ale także pod wpływem narkotyków. Sam chłopiec doznał ciężkich obrażeń, w wyniku których został osobą z niepełnosprawnością. Od tamtego czasu wymaga kosztownego leczenia i stałej opieki.

Po sześciu latach, w 2020 r., sąd przyznał Hubertowi odszkodowanie od ubezpieczyciela, a także odsetki za opóźnienie wypłaty. Dla chłopca i jego opiekunów – dziadków – miało to być finansowe wsparcie w codziennej walce o zdrowie i godne życie. Problem pojawił się, gdy urząd skarbowy uznał odsetki za przychód podlegający opodatkowaniu.

W 2021 r. naczelnik urzędu skarbowego zażądał od Huberta zapłaty podatku w wysokości niemal 148 tys. zł, a wniosek o umorzenie tej kwoty został odrzucony. US argumentował, że chłopiec ma stałe źródła dochodów – rentę, świadczenie 500+, odszkodowanie i wspomniane odsetki – a więc nie zachodzi „ważny interes podatnika”.

Więcej porad podatkowych znajdziesz na Bizblog.pl:

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego – z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich. RPO wskazywał na rażącą niesprawiedliwość i naruszenie konstytucyjnych zasad sprawiedliwości społecznej, zaufania obywatela do państwa i ochrony godności. RPO podkreślał, że opodatkowanie odsetek to „opodatkowanie krzywdy ludzkiej”.

W maju 2024 r. NSA przyznał rację Rzecznikowi, uznając działania organów podatkowych za niesprawiedliwe. Sąd jednoznacznie stwierdził, że odsetki są formą rekompensaty, a nie przysporzeniem majątkowym. Podkreślono, że organy podatkowe powinny brać pod uwagę całość sytuacji życiowej podatnika – zdrowotnej, materialnej i psychicznej.

Pomimo wyroku NSA naczelnik urzędu skarbowego i dyrektor Izby Administracji Skarbowej uchylili się od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Wskazali, że sprawa stała się bezprzedmiotowa, ponieważ podatek... został już zapłacony. RPO ponownie zaskarżył te decyzje, zarzucając rażące naruszenie prawa i ignorowanie wytycznych sądu.

W maju 2025 r. WSA w Szczecinie uchylił decyzje urzędów skarbowych, przyznając, że sam fakt zapłaty podatku nie może być podstawą do umorzenia postępowania. Sąd nakazał ponowne, merytoryczne rozpatrzenie sprawy przez organy skarbowe. Tym samym potwierdził, że wniosek o ulgę powinien być oceniany niezależnie od późniejszych wpłat.

11 czerwca 2025 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystosował oficjalne pismo do Marcina Łobody, szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Wskazał w nim na niewykonywanie wyroków sądowych przez podległe urzędy oraz łamanie konstytucyjnego prawa do sądu. Zaapelował o wnikliwą analizę sprawy i podjęcie niezbędnych działań.

W ocenie RPO organy skarbowe stosują zbyt wąską interpretację przepisów, pomijając wyjątkowo trudną sytuację życiową Huberta. Ich działania naruszają konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej, zaufania obywatela do państwa i ochrony godności. Sprawa pozostaje w toku, a wyrok WSA nie jest jeszcze prawomocny.