Nowe przekręty w aferze KPO. Miliony na jachty to dopiero początek
Program miał pomóc firmom, które ucierpiały w czasie pandemii, kupić nowy sprzęt, unowocześnić lokale i rozwinąć działalność. Okazało się, że duża część z 1,2 mld zł z KPO nie tylko trafiła do bardzo zamożnych ludzi na jachty, ale nawet mogła trafić do firm, które powstały lub zmieniły właściciela tylko po to, by spełnić kryteria i zgarnąć dotację.
Sposób przeprowadzenia programu wsparcia branży HoReCa, czyli hotelarsko-gastronomiczno-cateringowej, cały czas budzi olbrzymie oburzenie, ale też pojawiają się nowe wątki w tej aferze. Problemem jest nie tylko kupowanie jachtów milionerom, bo nikt nie weryfikował sytuacji majątkowej beneficjentów, ale także to, że kwitł handel spółkami-wydmuszkami pod kątem wyłudzenia dotacji. Coraz wyraźniej widać, że system był dziurawy i sprzyjał kombinatorom, a nie osobom przedsiębiorczym w pozytywnym sensie.
Handel spółkami pod kątem KPO
Początkowo warunki programu były stosunkowo surowe – dotacje przyznawano tym, którzy stracili co najmniej 30 proc. obrotów w czasie pandemii, a działalność w branży HoReCa była ich głównym zajęciem. Potem resort Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz obniżył ten próg do 20 proc., a HoReCa nie musiała już być dominującą branżą. Dzięki temu wnioski mogło składać więcej firm, ale i otworzyło to furtkę dla osób, które z samą branżą miały niewiele wspólnego.
W internecie zaroiło się od ogłoszeń typu „kupię spółkę z branży HoReCa z udokumentowanym spadkiem obrotów”. W mediach społecznościowych pojawiły się zrzuty ekranów z opisami projektów, które nie wyglądają na realną działalność, lecz jako pretekst do sięgnięcia po setki tysięcy złotych. Wygląda na to, że przy okazji programu powstał rynek „spółek pod dotacje”, a środki unijne były wydawane w sposób daleki od pierwotnego celu programu.
Odpowiedzialna za realizację programu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przyznaje, że ocena wniosków nie uwzględniała tego, czy firma zmieniła właściciela. PARP zapewnia jednak, że dotacje wypłacane są dopiero po rozliczeniu inwestycji i że beneficjenci mają obowiązek prowadzić działalność przez określony czas po otrzymaniu pieniędzy.
Czytaj więcej w Bizblogu o KPO
W reakcji na wybuch afery Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wstrzymało dalsze wypłaty i zapowiedziało szczegółowe kontrole wszystkich projektów z sektora HoReCa. Warto jednak zaznaczyć, że pieniądze trafiają do firm w formie refundacji – najpierw trzeba wyłożyć własne środki, a dopiero po akceptacji rozliczenia dostaje się zwrot. To jednak pokazuje, że pieniądze trafiają do tych przedsiębiorców, którzy mają spore rezerwy finansowe, a nie do tych, którzy nie mogą dźwignąć się po pandemii.
Ministerstwo kazało luzować zasady
Do gry weszła też prokuratura, która sprawdza, czy mogło dojść do wyłudzeń. Stanowisko już straciła prezeska PARP-u Katarzyna Duber-Stachurska, którą rząd postanowił poświecić jako kozła ofiarnego. Jak sama napisała w serwisie Linkedin, PARP działa jako agencja wykonawcza, a nie decyzyjna, wskazując, że wszystkie procedury, regulaminy i kryteria dofinansowania były ustalane i zatwierdzane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
Duber-Stachurska napisała też, że MFiPR nadzorowało na bieżąco realizację programu, w tym sposób opisu faktur, i miało wiedzę o finansowaniu nietypowych wydatków, takich jak łodzie z silnikiem spalinowym, odpowiadając na pytania operatorów w tej sprawie. Duber-Stachurska dodała, że minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz interweniowała, naciskając na poluzowanie zasad, aby przyspieszyć przepływ środków.
