Forever young? To odkrycie realnie przybliża nas do leku na spowolnienie starzenia się
Marzenie o zachowaniu młodości bez pomocy skalpela i jadu kiełbasianego ustępuje chyba tylko odwiecznemu marzeniu człowieka o lataniu. O rychłym opracowaniu środka na wieczną młodość słyszeliśmy wielokrotnie, ale tym razem naukowcy chyba naprawdę dokonali przełomu.
18 listopada grupa naukowców z Uniwersytetu Stanu Arizona i Teksaskiego Uniwersytetu A&M opublikowała w czasopiśmie naukowym „PNAS” wyniki badania nad strukturą telomerazy w roślinach, która jest kluczem do zrozumienia procesu starzenia.
Już od ponad dekady środowiska akademickie pracują nad wykorzystaniem tej wiedzy do unieśmiertelnienia ludzkich komórek. Najnowsze badanie przybliża nas do tego.
Po raz pierwszy zidentyfikowaliśmy szczegółową strukturę komponentów telomerazy w roślinach.
- powiedział dr Julian Chen, profesor biochemii z Uniwersytetu Stanu Arizona.
Celem badania było porównanie działania telomerazy w roślinach i zwierzętach.
Co to jest telomeraza i jak działa?
Telomeraza to enzym, który przeciwdziała zanikaniu telomerów, czyli zabezpieczających końcówek chromosomów, będących wewnątrz ulegających podziałowi komórek. Z każdym takim podziałem telomery kurczą się, co utrudnia dalszą replikację.
Redukcje te noszą nazwę „zegara molekularnego", który wylicza czas życia komórki (maksymalna liczba redukcji to limit Hayflicka; nazwa pochodzi od badacza Leonarda Hayflicka). Gdy czas się kończy, organizm się starzeje i staje się bardziej podatny na choroby i urazy.
Wikipedia, CC BY-SA 4.0
Telomeraza dokłada dodatkowe telomery do końcówek kodu genetycznego. Jej aktywność jest zwiększona także w komórkach nowotworowych.
W 2009 r. nagrodę Nobla za badania nad tym enzymem i telomerami otrzymali Elizabeth Blackburn, Carol Greider i Jack Szostak.
Badania nad roślinami
Okazało się, że pomocne w badaniach nad telomerazą są okazy takie jak znajdująca się w Kalifornii sosna długowieczna, Methuselah (nazwa pochodzi od imienia najstarszego człowieka, opisanego w Biblii), która ma 4852 lata i jest prawdopodobnie najstarszym żyjącym drzewem na świecie.
Udało się ustalić połączenie pomiędzy telomerazą u eukariontów takich jak orzęski a telomerazą u ludzi. Enzym istnieje w prawie wszystkich wielokomórkowych organizmach, ale różni się w zależności od gatunku, co ma znaczenie dla długości życia organizmu.
Bardziej pogłębione badania nad aktywnością telomerazy u długowiecznych roślin przybliżą nas nie tylko do możliwego przedłużenia życia komórkom, ale i skuteczniejszego leczenia chorób nowotworowych. Dr Julian Chen uważa jednak, że od tych badań do zastosowania nowych rozwiązań u ludzi jest jeszcze długa droga.
Co może się okazać dla nas przydatne, telomeraza ma wewnętrzny hamulec, który wpływa na prawidłową syntezę replikacji DNA. Jak podał portal dzienniknaukowy.pl, powołując się na informacje z Uniwersytetu Stanu Arizona, ScienceDaily i National Center for Biotechnology Information, gdyby udało się usunąć ten element, można by „odmłodzić” komórki.
Łączy się to jednak z ryzykiem, bo telomeraza jest pożywką dla komórek nowotworowych. Manipulowanie enzymem musiałoby się wiązać z nadzwyczajną precyzją.
Trzeba pamiętać, że są pewne czynniki, które wpływają na szybkość starzenia, a które możemy kontrolować. Starzenie przyśpiesza stres, niezdrowa dieta, alkohol, narkotyki, papierosy czy brak ruchu.
