Cyfrowe dzieciństwo w Polsce. Od gier i AI przez patotreści po pornografię
Ponad połowa polskich rodziców jest przekonana, że ma kontrolę nad tym, co ich dzieci robią w internecie. Tymczasem z badań wynika, że rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Nastolatki spędzają w sieci ponad pięć godzin dziennie, coraz częściej korzystają z narzędzi sztucznej inteligencji, a pierwszy kontakt z pornografią mają średnio w wieku… jedenastu lat. Między światem dorosłych a światem ich dzieci rośnie cyfrowa przepaść.
Z raportu Nationale-Nederlanden „Kondycja psychiczna dzieci i młodzieży” wynika, że 75 procent rodziców ogranicza czas, jaki ich dzieci spędzają w sieci. Ale jednocześnie niemal połowa (46 procent) przyznaje, że nie nadzoruje, co właściwie dziecko robi online. To tak, jakby zamknąć drzwi do pokoju, w którym dziecko ma wszystko - gry, fora, czaty, filmy, social media - i uwierzyć, że nie zajrzy tam, gdzie nie powinno.
Z wiekiem ta kontrola topnieje. Aż 59 procent nastolatków w wieku 11–14 lat korzysta z internetu bez żadnego nadzoru. Wśród starszych (15–18 lat) rodzicielski „limit czasu” wciąż deklaruje połowa opiekunów. Rodzice twierdzą, że dzieci głównie grają (54 procent), rzadziej korzystają z mediów społecznościowych (31 procent). Jednak raport NASK pokazuje coś zupełnie innego. To właśnie TikTok, Instagram czy Discord pochłaniają czas nastolatków. Średnio mają 6,5 konta na różnych platformach, a dziewczęta spędzają w social mediach niemal godzinę więcej niż chłopcy.
YouTube i TikTok kształtują spojrzenie młodych na świat.
Jednym z głównych narzędzi, po które sięgają dziś młodzi jest sztuczna inteligencja. Aż 70 procent nastolatków korzystało z co najmniej jednego narzędzia AI, a najpopularniejszy jest ChatGPT (używa go ponad połowa uczniów). Dla wielu to codzienne narzędzie nauki: 48 procent wykorzystuje AI do edukacji, 40 procent do odrabiania prac domowych.
Co ciekawe, w 2018 roku Wikipedię w nauce wykorzystywało 76 procent uczniów, dziś zaledwie 23. AI nie tylko uczy, ale też podsuwa odpowiedzi, pomaga pisać, i tłumaczyć. Problem w tym, że młodzi coraz częściej nie rozumieją, jak działa technologia, z której korzystają. 63 procent badanych nie wie, czym jest deepfake, a ci, którzy o nim słyszeli, często używają go do żartów, ośmieszania czy dezinformacji.
Czytaj więcej o dzieciach w sieci:
1,4 miliona polskich dzieci w wieku 7–14 lat miało kontakt z pornografią
Najbardziej wstrząsające dane przynosi raport „Internet dzieci 2025”. Wynika z niego, że 1,4 miliona polskich dzieci w wieku 7–14 lat miało kontakt z pornografią. To niemal co dziesiąte dziecko w kraju. Średni wiek pierwszego kontaktu z takimi treściami to 11 lat i 3 miesiące.
W wielu przypadkach kontakt ten jest przypadkowy. Może to być reklama, link od znajomego, wyskakujące okienko. Ale raz zobaczone obrazy trudno „odzobaczyć”. A dzieci, kierowane ciekawością, często wracają do tego, co zobaczyły. Problem potęguje brak rozmowy. Rodzice często reagują złością lub milczeniem, kiedy dowiadują się, że dziecko natknęło się na takie treści.
„Przecież mojego dziecka to nie dotyczy”
To zdanie powtarza się w niemal każdym raporcie. Rodzice są przekonani, że „ich dziecko” jest inne – mądrzejsze, ostrożniejsze, bardziej odporne. Tymczasem badania NASK pokazują, że ponad połowa uczniów (54 procent) doświadczyła przemocy online – od wyzywania, przez ośmieszanie, po groźby. Jednocześnie 63 procent rodziców uważa, że ich dziecka to nigdy nie spotkało.
Z badań wynika, że dzieci spędzają w internecie średnio prawie pięć godzin dziennie. Nie jest to więc jedynie dodatek do życia, a jego integralna część. W sieci się uczą, grają, przyjaźnią, kłócą, a czasem ranią.
