Przyleciał z Marsa, sprzedali go za fortunę. „Trafił do skarbca jakiegoś oligarchy”
Niezwykły fragment Czerwonej Planety zmienił właściciela. Meteoryt NWA 16788, uznany za największy znany kawałek Marsa, jaki kiedykolwiek trafił na Ziemię, został sprzedany na aukcji Sotheby’s w Nowym Jorku za 5,3 mln dolarów – wliczając podatki i opłaty. Nowy właściciel pozostał anonimowy.
Meteoryt waży 24,5 kg (czyli 54 funty), co czyni go gigantem wśród marsjańskich okazów – większość z nich to niewielkie fragmenty, często nieprzekraczające kilkudziesięciu gramów. Został odnaleziony w listopadzie 2023 roku na pustyni w regionie Agadez w Nigrze. Sotheby’s opisuje go jako:
Monumentalny okaz, o 70 proc. większy niż jakikolwiek inny marsjański meteoryt odnaleziony na Ziemi.
Nieziemskie pochodzenie i wyjątkowa struktura
Analizy naukowców wskazują, że fragment został wyrzucony z powierzchni Marsa wskutek uderzenia asteroidy o tak ogromnej sile, że niektóre jego części przekształciły się w szkło. Cienką, szklaną powłokę widać również na jego powierzchni – to efekt przelotu przez ziemską atmosferę.
NWA 16788 to odkrycie o niezwykłym znaczeniu – największy marsjański meteoryt, jaki kiedykolwiek znaleziono na Ziemi, i najbardziej wartościowy okaz tego typu wystawiony kiedykolwiek na aukcji – podkreśla Cassandra Hatton, wiceprzewodnicząca działu nauki i historii naturalnej w Sotheby’s.
Jego ogromne rozmiary, czerwony kolor i historia podróży przez czas i przestrzeń czynią go wyjątkowym. To namacalny kontakt z Marsem – planetą, która od zawsze pobudzała ludzką wyobraźnię – dodała ekspertka.
Rynek kontra nauka
Sprzedaż tak cennego obiektu prywatnemu nabywcy wywołała kontrowersje. Niektórzy badacze podkreślają, że miejsce takich znalezisk jest w muzeach, nie w prywatnych kolekcjach.
Byłoby smutne, gdyby ten meteoryt zniknął w skarbcu jakiegoś oligarchy. On powinien trafić do muzeum, gdzie mogliby go podziwiać naukowcy, dzieci i całe rodziny – ocenia Steve Brusatte, profesor paleontologii na Uniwersytecie Edynburskim.
Ale inni eksperci, jak dr Julia Cartwright z Uniwersytetu w Leicester, dostrzegają w sprzedaży także pozytywy.
Gdyby nie istniał rynek poszukiwań i handlu meteorytami, nie mielibyśmy ich tylu w zbiorach. To napędza naukę – zauważa badaczka, dodając, że między kolekcjonerami a naukowcami istnieje „symbiotyczna relacja”.
Co więcej, próbka referencyjna meteorytu została zabezpieczona w chińskim Obserwatorium Gór Purpurowych, co pozwoli na dalsze analizy naukowe – niezależnie od tego, gdzie ostatecznie trafi cała bryła.
Mars do kolekcji
Marsjańskie meteoryty pojawiają się na aukcjach niezwykle rzadko. W lutym 2021 roku dom aukcyjny Christie’s sprzedał fragment skały zawierający cząsteczki marsjańskiej atmosfery za 200 tys. dolarów – znacznie powyżej wyceny wstępnej wynoszącej 30-50 tys. dolarów.
Jak widać, pozaziemskie skały potrafią rozgrzać emocje i portfele – nie tylko badaczy, ale też kolekcjonerów z całego świata.
